Blog của VietTuSaiGon

Thời sinh viên của tôi gắn với Lộc Hưng, tôi và một vài người bạn đã thuê trọ ở đó gần nửa quãng thời gian học đại học. Hồi đó, vườn rau Lộc Hưng hoàn toàn chưa có nhà cửa, chỉ có rau và rau. Vườn Lộc Hưng nằm trước nhà thờ Lộc Hưng (Giáo xứ Lộc Hưng), rộng chừng vài chục hecta, được bao bọc bởi một con đường vòng cung nối Lý Thường Kiệt với Cách Mạng Tháng Tám. Có thể nói rằng cứ mỗi mùa Giáng Sinh, khu dân cư Lộc Hưng là khu đẹp nhất Sài Gòn, các con hẻm đều rtang trí đèn màu, đủ màu sắc.

Một đất nước phát triển, không thể là một đất nước trộm cắp. Một đất nước có thể có nhiều nhà cao cửa rộng, có nhiều xe hơi xịn, có nhiều tàu thuyền và có nhiều phương tiện công, sân bay… Xét về mặt giàu có, có thể xem đó là quốc gia giàu có. Nhưng khi xét về vấn đề phát triển hay không, tất cả những dấu hiệu trên không đủ để đi đến kết luận đó là đất nước phát triển. Vì khái niệm phát triển bao gồm cả hữu hình và vô hình, gồm giá trị vật chất và giá trị tinh thần. Trong đó, giá trị tinh thần đóng vai trò nòng cốt, làm cái lõi của phát triển.

Khi bạn đói, thiếu thốn mọi thứ thì bạn không có cơ hội để làm người tử tế nhưng đồng thời bạn cũng không có cơ hội để làm người gian manh. Bởi mọi thứ đều có xúc tác của nó. Người Cộng sản khi đói, có vẻ tử tế hơn khi no, dân tộc có chế độ độc tài Cộng sản khi đói, có vẻ tử tế hơn khi no. Điều đó không chứng minh được dân tộc tính của bạn là tử tế hay vô lại. Và ngay cả khi bạn no cơm ấm cật, việc bạn cà chớn cũng chưa khẳng định được căn tính của bạn. Bởi điều đó lại nằm ở một thứ hệ thống bên trên hành vi của bạn, nó có tính chất vĩ mô.

Nền chính trị hậu phong kiến và tiền Cộng sản hay Cộng sản sơ khai Việt Nam, nếu nhìn trên khía cạnh lãnh tụ thì đương nhiên, Hồ Chí Minh là người khởi xướng, là cha già của Đảng. Nhưng nếu nhìn trên dòng chảy văn hóa và những dun rủi lịch sử, huông đúc chính trị thì lại khác, và có vẻ như nó hoàn toàn nhờ vào chữ quốc ngữ. Hay nói cách khác, nói các Cha Francisco de Pina và Alexandre de Rhodes là ông tổ của chế độ Cộng sản Việt Nam cũng không ngoa!

Xã hội băng hoại và mọi trật tự đảo lộn trong tư thế lộng giả thành chân thì không thể nói khác đi ngoài vấn đề đạo đức đã băng hoại. Nhưng đạo đức băng hoại đến từ hai hướng, tự thân vận động của xã hội trong giới hạn bản năng/dân tộc tính và một hướng nữa, đó là tác động chính trị. Và có vẻ như mọi sự băng hoại đạo đức xã hội đều đến từ hướng thứ hai. Xã hội Việt Nam hiện tại, khi các ngành nghề lấy đạo đức làm nền tảng bỗng dưng trở nên băng hoại và vô phương cứu chữa như vậy là do đạo đức bị đánh tráo.

Chuyện đi vào lịch sử có thể ví von như đang bước vào một đầm lầy hoặc một khu rừng hoặc những dãy núi đá vôi. Có thể, trước những con vật không biết chinh phục đầm lầy, những ai vượt qua nó là anh hùng, và họ có quyền làm anh hùng với cả muỗi mòng, cá sấu khi sống sót. Có thể, họ sẽ làm anh hùng với rắn rết, cọp beo và cái lạnh thấu xương thấu thịt nơi rừng rú, đại ngàn, và họ có quyền làm anh hùng vì đã sống sót. Có thể, họ sẽ chịu muôn vàn khó khăn, chân tay bật máu khi lội trên những đỉnh núi tai mèo và họ có quyền làm anh hùng khi đến đỉnh.

Trong những năm tháng đất nước đầy chia lìa, người Nam kẻ Bắc gặp nhau nhưng trong nỗi phân li, với phận người chìm nổi, có người lênh đênh trùng dương rồi vĩnh viễn ở lại với sóng gió… Trong cuộc chia lìa ấy, Hồng Kông như một chiếc phao hi vọng, Hồng Kông dang tay, cưu mang và che chở hàng chục ngàn người Việt Nam, Hồng Kông như một bồ tát cứu độ giữa giờ vĩnh quyết. Và hàng triệu người Việt đã qua khỏi cửa tử, đã đặt chân lên những mảnh đất tự do, cũng nhờ vào những bồ tát cứu độ như Hồng Kông.

 “Khi đất nước tôi thanh bình… Tôi sẽ đi thăm… Hà Nội vô Nam, Sài Gòn ra Trung… Khi đất nước tôi thành bình… Tôi sẽ đi thăm…”. Thú thực là tôi không yêu con người chính trị cực kì hổ lốn của Trịnh Công Sơn, nhưng tấm lòng của ông, ước mơ của ông và mối cảm hoài về quê hương, đất nước của ông trải ra trên tác phẩm khiến cho không ít người nghe, qua đó mà chiêm nghiệm, trở nên sâu sắc và biết suy tư về thân phận chiến tranh, thân phận dân tộc và thân phận con người.

Nội chiến, đừng hiểu theo nghĩa của cuộc chiến giữa Việt Nam Cộng Hòa với Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa như trước đây. Nội chiến thời hiện đại, thời công nghệ mạng và quyền lực nhóm trong cùng một đảng phái độc tài hoàn toàn khác nội chiến giữa nhiều đảng phái. Nó không thể là cuộc đấu vũ khí công khai và làm hàng triệu người chết vì đạn lạc, bom rơi.