Blog của nguyenanhtuan

Trách nhiệm cá nhân trong thảm họa cá chết là chủ đề được nhắc tới nhiều lần kể từ khi Chính phủ công bố Formosa là thủ phạm. Cùng điểm qua các diễn biến liên quan đến vấn đề này:

30/6/2016: Công bố Formosa là thủ phạm thảm họa cá chết miền Trung. Chính phủ hứa sẽ tiến hành kiểm điểm các tổ chức, cá nhân có liên quan.

1/9/2016: Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài nguyên - Môi trường làm rõ trách nhiệm của Bộ trong vụ Formosa.

Còn vài giờ đồng hồ nữa là hết năm, ngồi điểm lại những thời khắc đáng nhớ nhất của bản thân trong năm qua, chợt nhận ra là đều liên quan tới Formosa.

Đó là khi phải cải trang thành công nhân xây dựng, trốn chui nhủi trong thùng xe tải do dân địa phương chuẩn bị sẵn để thoát khỏi Kỳ Anh hồi tháng 5. Nhìn cảnh vật trôi đi qua khe hở của thùng xe, thấy đau đớn vô cùng, rằng đất mình đây mà đến phải bí mật, đi phải chui nhủi thế này.

Sau một thời gian im ắng những tiếng nói chuyên môn đối với nguyên nhân lũ lụt trầm trọng bất thường ở miền Trung, gần đây, GS-TS Vũ Trọng Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy lợi, Chủ tịch Hội Thủy lợi Việt Nam - một người đầy đủ thẩm quyền để phát ngôn về vấn đề này, đã lên tiếng.

Thời gian vừa qua dư luận thành phố Đà Nẵng rúng động với một vụ án giết, hiếp nghiêm trọng. Sau gần một tuần điều tra, công an thành phố đã bắt được nghi phạm. Trong một diễn biến liên quan, chủ tịch thành phố, ông Huỳnh Đức Thơ được mô tả trên báo chí nhà nước là đã vào thẳng khu vực tạm giam để 'hỏi cung'.

Vietnamnet, một trong những báo điện tử hàng đầu của Việt Nam hiện nay, đăng trên trang Facebook của họ: "Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng đích thân hỏi cung tên tội phạm. May mắn là tên tội phạm nguy hiểm này đã bị tóm gọn chỉ sau 5 ngày tìm kiếm."

2003, Fidel thăm Việt Nam, người Việt, vì chỉ có báo đài Nhà nước, chỉ thấy một Fidel anh hùng giải phóng dân tộc, hào hoa lãng tử, và nặng tình nặng nghĩa với Việt Nam.

2016, Fidel chết, người Việt, nhờ có Internet và mạng xã hội, lại thấy thêm nhiều Fidel khác.

Một Fidel tham quyền cố vị, nắm quyền suốt 47 năm, và trong thời gian đó đã bắt bớ đối lập, ràng buộc dư luận, khống chế các quyền tự do cơ bản của người dân, đi ngược lại các nguyên tắc phổ quát về nhân quyền được cộng đồng quốc tế công nhận.

Thời gian gần đây lần lượt Phó Thủ tướng rồi Thủ tướng tuyên bố rất quyết liệt là sẽ đóng cửa Formosa nếu tập đoàn này tái phạm.

Thừa hiểu nếu điều này xảy ra, Chính phủ sẽ phải đối mặt với (1) yêu cầu đòi bồi thường từ Formosa dựa vào Thỏa thuận Bảo hộ Đầu tư Đài Bắc - Hà Nội hoặc (2) một vụ kiện ở Toà án trọng tài Phòng thương mại Quốc tế mà phần thắng chưa biết nghiêng về ai. Khả năng nào cũng gay go, vậy sao Thủ tướng vẫn mạnh miệng đòi đóng cửa Formosa nếu nó tái phạm?

Tỏ ra rất yếu kém khi xử lý khủng hoảng truyền thộng vụ Formosa, song không có vẻ gì cho thấy chính quyền rút được kinh nghiệm và muốn thay đổi cung cách này.

Bằng chứng là cho tới tận hôm nay, từ (1) báo cáo khoa học chi tiết buộc tội Formosa tới (2) bản giao kèo nhận đền bù 500 triệu USD vẫn chưa được Chính phủ đưa ra công luận.

Khi bị chất vấn bởi báo chí, Trưởng phòng Giáo dục Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) Lê Bá Thiềm - người được cho đã điều động một số cô giáo trong huyện làm lễ tân, tiếp rượu quan khách, đã nói một câu tỏ rõ mình là một tay cao cờ:

'Giáo viên nào phản ánh như thế cứ trực tiếp đối thoại (đối chất)'.

Ông ấy đã chiếu đúng thế bí của các nữ giáo viên: Trước quyền lực ai cũng yếu ớt vì đơn lẻ.

Suốt nhiều tháng theo đuổi vụ việc, câu hỏi trên cứ lởn vởn mãi trong đầu tôi.

Thật khó lý giải, bởi lẽ chưa cần nói đến lợi ích cộng đồng xa xôi, mà ngay cả trên phương diện bảo vệ lợi ích của đảng cầm quyền, việc quan chức trung ương về gặp mặt và đối thoại với hàng nghìn người dân sẽ rất hiệu quả vì giúp góp phần xoa dịu cơn phẫn nộ của họ.

Nói ngắn gọn, một buổi đối thoại như vậy có sức mạnh của nhiều sư đoàn, chắc chắn sẽ giữ yên trật tự địa phương trong một thời gian tương đối dài.

Không chờ chỉ thị hay công điện khẩn của Chính phủ, cũng không cần đến sự cho phép của chính quyền địa phương (vì chẳng có luật lệ hay lý lẽ nào bắt người dân phải xin phép chính quyền khi giúp đỡ nhau), hàng chục nhóm dân sự đã và đang có mặt tại vùng rốn lũ Quảng Bình - Hà Tĩnh, tiến hành những trợ giúp nhân đạo kịp thời cho bà con, từ việc cung cấp lương thực, thuốc men, nhu yếu phẩm tới việc hỗ trợ khôi phục sinh kế, xây nhà chống lũ...