TỪ FORMOSA TỚI LŨ LỤT MIỀN TRUNG: VAI TRÒ NỔI LÊN CỦA XÃ HỘI DÂN SỰ

Không chờ chỉ thị hay công điện khẩn của Chính phủ, cũng không cần đến sự cho phép của chính quyền địa phương (vì chẳng có luật lệ hay lý lẽ nào bắt người dân phải xin phép chính quyền khi giúp đỡ nhau), hàng chục nhóm dân sự đã và đang có mặt tại vùng rốn lũ Quảng Bình - Hà Tĩnh, tiến hành những trợ giúp nhân đạo kịp thời cho bà con, từ việc cung cấp lương thực, thuốc men, nhu yếu phẩm tới việc hỗ trợ khôi phục sinh kế, xây nhà chống lũ...

Trước đó, nhiều nhóm hội dân sự khác cũng đã sát cánh cùng người dân vùng này trong thảm họa cá chết do Formosa gây ra, vừa tích cực cứu trợ vừa giúp đưa tiếng nói của người dân địa phương đến công luận trong bối cảnh truyền thông bị kiểm soát chặt chẽ bởi Chính phủ. Hiện nay, vẫn là những nhóm hội dân sự đang đồng hành cùng người dân trong cuộc chiến pháp lý với mục tiêu đòi công lý và tống khứ Formosa ra khỏi Việt Nam.

Với xã hội dân sự (civil society), mỗi cá nhân cũng như toàn thể cộng đồng trở nên mạnh mẽ hơn nhờ đứng cùng nhau và bảo vệ lẫn nhau, từ đó ứng phó tốt hơn trước nghịch cảnh, gồm cả thiên tai lẫn nhân tai.

Vai trò nổi lên của xã hội dân sự qua nhiều biến động chính trị - xã hội những năm gần đây bỗng dưng khiến lối tư duy toàn trị, coi dân quyền là thứ xin-cho của nhà nước được thể hiện qua dự thảo Luật Hội mới đây, trở nên hoàn toàn lố bịch, nếu không muốn nói là phản động. Bất chấp sự cản trở, xã hội dân sự sẽ tiếp tục lớn mạnh như những gì đã được chứng tỏ suốt mấy năm qua.

Tuy vậy, sẽ không có xã hội dân sự mạnh mẽ, hiệu quả nếu thiếu những người hoạt động dấn thân vì nó. Vậy nên, xin được cảm ơn những người bạn đang lăn lộn ở Hà Tĩnh, Quảng Bình - những người mới mấy ngày trước còn đang giúp đỡ bà con theo đuổi cuộc chiến chống lại Formosa, nay thấy lũ về, lại không ngại hiểm nguy mở ngay một chiến dịch khác giúp đỡ cho bà con.

Bởi họ, và thông qua họ, xã hội dân sự bước ra khỏi sách vở lý thuyết để đi vào đời sống chính trị - xã hội của Việt Nam một cách chắc chắn trong vai trò hứa hẹn sẽ là tác nhân thay đổi luật chơi (game changer) cho những sinh hoạt quốc gia tới đây của Việt Nam.