Những ai được "đặc cách" làm công dân Cyprus?

Hồ sơ ông Phạm Phú Quốc nằm trong những tài liệu mà Al Jazeera thu thập được, tức "Hồ sơ Cyprus", bao gồm 1.471 đơn đăng ký, có tên của 2.544 người nhận được "hộ chiếu vàng" Cyprus từ 2017 đến cuối năm 2019. (Ảnh chụp từ truyền hình)

Theo quy chế để trở thành công dân của đảo quốc Síp (Cyprus), một người đến sống và làm việc (hoặc kết hôn) trong 7 năm thì có thể nộp đơn xin làm công dân của quốc gia này.

Trong trường hợp có những điều kiện đặc biệt cần phải được xem xét thì có thể giảm còn 5 năm.

Mọi việc rút ngắn thời gian khác, chỉ có thể thông qua việc mua quốc tịch và trở thành công dân. Dù việc mua bán này là hợp pháp ở Cyprus, tuy nhiên có giới hạn, kín tiếng, "đặc cách" dành cho những người có đủ khả năng chi ra số tiền rất cao.

Điều đó cho thấy việc ông Quốc trình báo cơ quan là được vợ và con bảo lãnh theo đường dân sự hành chính thông thường vào giữa năm 2018, đến năm 2019 có quốc tịch là không thể.

Những câu chuyện này đáng bàn ở chỗ là phía ngoại giao Việt Nam hoàn toàn có thể gửi thư và yêu cầu Cyprus trả lời chính thức về hồ sơ này, chứ không cần nói chuyện vòng vo với ông Quốc, trình diễn trên báo chí trong nước làm gì.

Sự kiện được báo Al Jazeera tiết lộ vào ngày 24-8, thì đến 27-8, phía báo chí Việt Nam có nguồn lại tự nói rằng ông Quốc được Cyprus "đặc cách vào quốc tịch", nhưng không làm rõ việc đặc cách cụ thể là như thế nào.

Danh sách các nhân vật từ các nhà nước khắp nơi trên thế giới mua loại "hộ chiếu vàng" được đặc cách kỳ lạ và bí mật như ông Quốc hiện đang lên đến hàng ngàn. Việc "đặc cách" đó cũng là một nguồn thu không nhỏ cho ngân sách của Cyprus: 2,5 triệu USD/người. Và các nhân vật này thường mua cho cả gia đình.

Họ là ai? Nói trên truyền hình Al Jazeera, Laure Brillaud đến từ Ủy ban chống tham nhũng của tổ chức NGO Minh Bạch Quốc Tế thẳng thừng nói rằng "những kẻ tham nhũng hay lôi kéo người khác cùng tham nhũng".

"They have access to public resources, they can be sitting on a government contract and be in a position to make decisions, so it presents a high financial risk they are being corrupted or corrupting others".

(Tạm dịch: Họ là những kẻ có quyền lần mò vào các nguồn lực công, tìm cách lấy các hợp đồng của chính phủ và lại có quyền đưa ra quyết định, do đó, dẫn đến rủi ro tài chính từ việc họ tham nhũng hoặc làm lôi kéo người khác cùng tham nhũng", ông Laure Brillaud nói)

Việc mua quốc tịch Cyprus như vậy, được coi như là một hình thức rửa tiền, vì chính phủ nước này không truy xét nguồn tiền từ đâu đến, thậm chí hỗ trợ trên những người mua quốc tịch này thông qua các dự án giả dạng đầu tư, và có mã gọi các nhân vật như vậy là PEPs (politically exposed persons). Ý nghĩa của mã này, đại khái như "những người đã chấp nhận tiết lộ thân thế chính trị của mình".

Tờ Al jazeera có bản doanh tại Qatar, đang lên 100 hồ sơ bị tiết lộ để làm phóng sự dài kỳ trước tiên, trong số 2544 hồ sơ mà họ có được. Phía VN, ngoài cán bộ Phạm Phú Quốc và doanh nhân Phạm Nhật Vũ có tên, thì được biết còn khoảng 24 cái tên khác từ VN. Chắc cũng sẽ sớm được tiết lộ, ngoại trừ trường hợp được can thiệp kín đáo bằng ngoại giao và tiền.

Đường dây "đặc cách" thú vị và rất riêng này, rò rỉ danh sách từ 2017-2019, bị lộ do người ta phát hiện hai tội phạm quốc tế chạy trốn, tìm đến Cyprus xin được đặc cách thành công dễ dàng như ông Quốc.

Có một câu hỏi được đặt ra là, một hệ thống mua bán có thể đem đến rủi ro như vậy tại sao lại không sử dụng bí danh, mã số mà phải sử dụng tên người thật để bị lộ như vậy. Đơn giản bởi vì Cyprus khi nhận được hồ sơ mua quốc tịch thì bao giờ cũng phải điều tra rất kỹ lưỡng, vì một người đi cùng với gia đình sẽ chi ra ít nhất là 5 tới 10 triệu USD cho một hồ sơ, và sau đó, cũng là chuyện hợp pháp cần phải làm với giấy tờ chính thức như bao gồm xác nhận người mua quốc tịch Cyprus còn có cả một quốc tịch khác là gì.

Việc để rõ tên trên dữ liệu là một cách nắm dao đằng cán với người mua - sẽ được ưu tiên giữ kín cho đến khi không thể, đồng thời cũng là một cách để chứng minh rằng công việc của họ hợp pháp, không phải là việc chủ đích rửa tiền, mua bán trong thế giới tội phạm quốc tế.

Chắc rồi danh sách của nhiều người Việt Nam khác mua quốc tịch Cyprus sẽ dần dần được tiết lộ từ đây đến năm sau. Và có lẽ người hài lòng nhất về vấn đề đó, là ông Quốc. Bởi cùng một xui rủi mà có bạn có bè, thì ông sẽ vui hơn là lâm nạn một mình.

----------------

Tham khảo về quốc tịch Cyprus (Síp)

https://www.globalcitizensolutions.com/cyprus-passport/?fbclid=IwAR2NIhsHOJTukBAKcsFBNQmMNcBUK_ShTMdc1nTJ2KQCCUkmRX_LuPNq4BU