Osama bin Laden bị giết chết có phù hợp với luật pháp không?

 
Nhật báo Ba Lan “Gazeta Wyborcza” – Lê Diễn Đức dịch
 

 
 
Các binh sĩ Mỹ có được phép giết chết Bin Laden không? Không có đồng thuận trong giới báo chí Mỹ, còn báo chí Châu Âu thì trả lời "không"!
 
Tờ “Washington Post” khẳng định việc nhà lãnh đạo Al-Qaeda bị giết hoàn toàn nằm trong khuôn khổ của pháp luật. Ngày 11 tháng 9 năm 2001, quân khủng bố của ông ta đã giết chết khoảng ba ngàn người vô tội và chính Osama bin Laden đã thú nhận. Còn Quốc hội Hoa Kỳ đã uỷ quyền cho Tổng thống thực hiện mọi hành động cần thiết chống lại al-Qaeda và Taliban. Tóm lại, với Bin Laden, Hoa Kỳ đã phát động chiến tranh, và bản thân ông ta được xem là một mục tiêu. Vì vậy, các binh sĩ Hoa Kỳ có quyền giết ông ta. Và ngay cả khi ông ta không chống đỡ, cũng không nhất thiết cho rằng ông ta không còn gây nên mối đe dọa, bởi vì ông ta có thể có trên thân mình bẫy mìn.
 
“The Washington Post” cũng chỉ ra rằng, theo luật pháp quốc tế, một nhà nước có thể hành động tự vệ và không cần phân biệt thực hiện điều đó bằng các cuộc tấn công của máy bay không người lái, hay các cuộc tấn công của lực lượng đặc biệt.
 
Các chuyên gia thì nói với tờ báo Đức "Der Spiegel" theo cách suy nghĩ khác: giết chết Osama bin Laden, người Mỹ đã vi phạm luật chiến tranh. Theo luật này, chỉ có thể giết nếu đối tượng là người lính của đối phương hay một chiến quân tham gia vào cuộc xung đột. Trong trường hợp của Osama rất khó chứng minh.
 
Báo Pháp, tờ “L'Express” xem hành vi này như là vụ giết người. – “Nhiệm vụ của lính biệt kích lẽ ra nên dẫn đến việc bắt giữ kẻ khủng bố, chứ không phải là người thi hành án” – Tuần báo Pháp thuật lại lời của một luật sư.
 
- “Không thể khẳng định nếu một ai đó trong tương lai có thể gây ra một mối đe dọa thì nó phải bị giết ngày hôm nay” – Tờ báo của Thụy Sĩ "Neue Zürcher Zeitung” đưa ra nhận định.
 
- “Trong tình huống này lẽ ra người ta không nên hạ sát” - Một trong những đại diện của Human Rights Watch nói. Còn Hội Chữ thập đỏ Quốc tế thì nhận xét rằng Osama không thể được coi như là một "chiến quân thù địch" tham chiến trực tiếp.
 
Cùng mạch suy luận tương tự, luật sư nhân quyền nổi tiếng của Australia Geoffrey Robertson viết trong "USA Today".  Theo ông, mặc dù Hoa Kỳ có quyền tấn công trụ sở của Osama bin Laden, lẽ ra ông ta nên bị bắt sống. – “Luật pháp cho phép bắn vào tên tội phạm khi chúng tạo ra mối đe dọa trực tiếp. Chuyện Bin Laden giơ tay đầy hàng hay không, không có ý nghĩa. Điều quan trọng là liệu có phải các biệt kích đã bắn ông ta để bảo vệ mạng sống của mình. Thật vô nghĩa và lạm dụng khi nói rằng công lý đã được thực hiện. Công lý đòi hỏi một tiến trình xét xử công bằng trước tòa án độc lập” – Ông luật sư nói. Ngoài ra, bên cạnh bài viết của luật sư, ban biên tập của "USA Today" cũng đưa ra bình luận của mình: "Osama đã nhận được những gì xứng với ông ta, ông ta xứng đáng để chết. Có ý nghĩa gì nếu ông có khẩu súng trong tay hay không?".
 
- “Nếu Bin Laden bị bắt sống, thì chúng ta sẽ có một tiến trình xét xử phức tạp nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Vấn đề sẽ được mở rộng ra vô tận: Liệu Osama sẽ bị đưa ra trước tòa án quân sự, hay dân sự? Ở Guantanamo, hay ở Mỹ? Liệu các luật sư bào chữa sẽ được tiếp cận với chứng cứ? Và nếu như ông ta tự bào chữa và tận dụng tiến trình xe xử để gieo rắc tuyên truyền? - Jeffrey Toobin viết trên tờ “The New Yorker".
 
Theo Martin Scheinin, báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc về Nhân quyền thì người đứng đầu tổ chức Al-Qaeda đã bị giết theo đúng quy định của pháp luật: - Ông ta đã có cơ hội để đầu hàng nhưng không tận dụng. Đến Abbottadad để triệt hạ Bin Laden là những người lính, chứ không phải người ta bắn ông ta bằng tên lửa.
 
- “Không hẳn giống như là công lý đã được thực hiện. Tôi không cảm thấy thoải mái với những gì đã xảy ra” – đó là phát biểu của Đức Tổng Giám mục Anh giáo Canterbury Rowan Williams. Cho đến nay ông là người lãnh đạo tinh thần của Cơ đốc giáo duy nhất đã nói về cái chết của Osama bin Laden.■
 
Bản Việt ngữ © 2011 Lê Diễn Đức
 
Nguồn: Dịch từ nguyên bản tiếng Ba Lan, bài “Osama đã bị giết chết có phù hợp với luật pháp không?” đăng trên nhật báo Ba Lan Gazeta Wyborcza ngày 5/05/2011.
 
------------------------------------------------------------------------------
* Đây là blog của cá nhân Lê Diễn Đức. Nội dung bài viết phản ánh quan điểm độc lập của tác giả.