Làn sóng tự do hay làn sóng dân chủ cuối cùng (tiếp theo)

     …

     Xem xét bối cảnh toàn cầu hiện nay, chúng ta nhận thấy có những yếu tố (và khuynh hướng) đưa tới hi vọng làn sóng dân chủ lần này sẽ là làn sóng dân chủ cuối cùng trong lịch sử.

     + Trước hết, sự bùng nổ mạng Internet toàn cầu, các mạng xã hội trong gần chục năm trở lại đây đã làm bùng nổ về nhận thức của người dân ở các nước độc tài, chuyên chế. Tức là sự khơi thông nhận thức về quyền con người, về tự do đã đạt tới đỉnh điểm. Ban đầu, sự xuất hiện của Internet cũng mới chỉ phá vỡ những bức tường bưng bít sự thật trong các chế độ chuyên chế. Nhưng khi xuất hiện các mạng xã hội, cũng như sự xuất hiện điện thoại thông minh, và sau đó là điện thoại thông minh giá rẻ mới làm bùng nổ nhận thức của người dân trên toàn cầu, khi mà phần lớn người dân có thể sở hữu được một chiếc điện thoại giá rẻ. Không chỉ làm thay đổi nhận thức của số lớn người dân, mạng Internet cũng như mạng xã hội đã cung cấp cho người dân các phương pháp đấu tranh (từ kinh nghiệm của các cuộc cách mạng dân chủ), và phương tiện kết hợp hiệu quả. Những điều mà các cuộc cách mạng dân chủ, làn sóng dân chủ trước đó chưa từng biết đến.

     + Các liên minh độc tài, chuyên chế đang dần bị phá vỡ. Trong xu thế hội nhập và toàn cầu hóa, một trong các nguyên nhân dẫn tới cản trở làn sóng dân chủ, cũng như hạn chế kết quả các cuộc đấu tranh của người dân ở các chế độ độc tài là sự liên kết, liên minh của các chế độ độc tài, chuyên chế. Sau sự sụp đổ của các chế độ cộng sản ở Liên Xô và Đông Âu, các liên minh chuyên chế không còn trực tiếp và gắn kết như trước đó. Nhưng về mặt tinh thần, cũng như các mối liên hệ bí mật, các chế độ chuyên chế có sự kết nối, liên minh với nhau. Đỉnh điểm của xu thế này, là nước Trung Quốc với một chiến lược cụ thể nhằm lũng đoạn và thống trị thế giới. Đó chính là chiến lược Một vành đai, Một con đường (Nhất Đới, Nhất Lộ). Tuy nhiên, với tiềm lực chưa thực sự lớn và vững chắc, đi lên bằng những thủ đoạn gian trá và bất minh, việc duy trì hệ thống toàn trị trong nước cũng đã vượt quá khả năng của mình, Trung Quốc lại dùng nguồn lực để lũng đoạn và mua chuộc các quốc gia ở khắp các châu lục. Với sự xuất hiện của tổng thống D.Trump, người sử dụng vị thế và sức mạnh của Hoa Kỳ trong thương mại và kinh tế để ngăn chặn cách thức làm ăn gian trá và phi pháp của Trung Quốc, đồng thời cắt đứt các mối liên hệ ma mãnh và thâm độc của Trung Cộng, đẩy nền kinh tế Trung Cộng vào vực thẳm của khủng hoảng. Toàn bộ quá trình này đang diễn ra và nhiều người dự đoán sẽ dẫn tới sự sụp đổ của chế độ chuyên chế lớn nhất và bao trùm, ảnh hưởng nhất hiện nay. Với xu thế này, khi Trung Cộng sụp đổ, thế giới hầu như chỉ còn các quốc gia chuyên chế đơn lẻ, một cơ hội lớn cho làn sóng dân chủ trên toàn cầu.     

     + Yếu tố cuối cùng, liên quan tới một sự xét lại nghiêm khắc về bản thân nội dung thể chế dân chủ hiện hành, và cách thức thúc đẩy toàn cầu hóa hiện nay. Câu hỏi được đặt ra ở phần lịch sử và sự thăng trầm của dân chủ cũng phần nào lý giải sự thiếu hiệu quả của thể chế dân chủ hiện hành. Đồng thời, sự thất bại của liên minh châu Âu với sự rút lui của nước Anh khỏi liên minh cũng đã đặt ra câu hỏi về vấn đề cách thức thúc đẩy toàn cầu hóa hiện nay. Chỉ khi trả lời và giải quyết được dứt điểm các câu hỏi này, các nền dân chủ mới thực sự vững mạnh và lan tỏa ra toàn thế giới, dẫn dắt làn sóng dân chủ đi đúng quỹ đạo và nhanh chóng đạt được thành công trên toàn cầu.

      III/ Điều kiện cần và đủ để Làn sóng tự do (hay Làn sóng dân chủ cuối cùng) thành công

      Như chúng ta đã biết, các Làn sóng dân chủ có thể kéo dài hàng chục và hàng trăm năm. Với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật hiện đại, sự giao thương kinh tế và mối liên hệ phụ thuộc ngày càng lớn giữa các quốc gia và quá trình toàn cầu hóa, làn sóng dân chủ cuối cùng hi vọng sẽ đưa tới kết quả tốt đẹp với đơn vị tính chỉ là hàng chục năm. Có những điều kiện cần và đủ để quá trình người dân các nước chuyên chế vùng lên giành được tự do, cũng như những thành quả tự do đó không còn bị đảo ngược. Điều đặc biệt cần nhấn mạnh, những thể chế dân chủ được xây dựng phải bảo đảm tự do cho người dân, và sự tự do đó cần được mở rộng ra phạm vi toàn cầu. Có thể cần nhiều điều kiện để thực hiện được khát vọng tự do của loài người, nhưng ít nhất phải có những điều kiện cần và đủ sau đây.

      Điều kiện cần

      - Quyết tâm của người dân ở các chế độ độc tài trong việc vùng lên đòi quyền con người. Không ai thay thế được người dân, không ai có thể giúp được người dân nếu họ không tự đứng lên đòi các quyền tự do cho mình. Quá trình toàn cầu hóa, với đầy đủ các yếu tố, khía cạnh lĩnh vực của cuộc sống là nguồn thông tin và tri thức vô tận cho người dân ở các chế độ chuyên chế. Không một quốc gia nào đi tới tự do dân chủ bằng con đường trải đầy hoa, mà đó là một nỗ lực hi sinh của nhiều thế hệ, lớp người của mỗi một dân tộc. Khi đã nhận thức được giá trị của tự do, của dân chủ thì trong bối cảnh quốc tế hiện nay, người dân ở các chế độ chuyên chế không thể không vùng nên để đòi hỏi các quyền con người và dân sự chính đáng của mình. Quyết tâm của người dân ở mỗi một quốc gia là cơ sở để hi vọng và nhận được sự hỗ trợ, trợ giúp của cộng đồng quốc tế, các chính phủ dân chủ cũng như các lực lượng tiến bộ trên thế giới. Vậy nên điều kiên cần đầu tiên, quan trọng nhất là quyết tâm của người dân ở các chế độ chuyên chế vùng lên đòi tự do, dân chủ…

     (còn nữa)

Hà Nội, ngày 26/12/2019

N.V.B