Hoàng hôn của chế độ (tiếp theo và hết)

     …

     + Không tiêu diệt cơ chế đẻ ra tham nhũng thì tham nhũng vẫn tiếp tục hoành hành. Nó chỉ tạm lắng khi cao trào đấu tranh chống tham nhũng đang lên cao, và hiện tượng hối lộ, tham nhũng nhỏ vẫn tràn lan không bao giờ hết.

     + Vì cơ chế chung đẻ ra tham nhũng, nên tất cả đều tham nhũng. Nay có một bộ phận có quyền lực hơn, tấn công một bộ phận khác nhân danh chống tham nhũng thì trong nôi bộ, hệ thống không phục. Những người bị tấn công sẽ nảy sinh tâm lý bất mãn, phản kháng và chống đối. Việc chống đối có thể có nhiều cách khác nhau và chưa ai biết nội tình sẽ ra sao và đi tới đâu?

     Cơ chế tạo ra tham nhũng như thế nào? Có hai vấn đề quan trọng. Vì duy trì chế độ độc tài toàn trị mà nhà nước đã phải sử dụng một hệ thống nhân lực khổng lồ, số liệu chính thức là 11 triệu người ăn lương. Nhưng số liệu không chính thức, cộng với số người trong doanh nghiệp nhà nước, người về hưu (mà nhà nước bảo hộ và có thể luân chuyển nguồn lực), số người hưởng phụ cấp… thì tổng số khoảng từ 25-35 triệu người. Với một lực lượng lớn như vậy (với dân số tương đương, các nước chỉ có 2-3 triệu người) thì mức lương của cán bộ, công nhân viên chức không đủ sống. Mức lương không đủ sống nhưng lại là những người trong hệ thống quyền lực và quản lý thì tất yếu sẽ dẫn tới tham nhũng. Vấn đề thứ hai, có một tổ chức, đó là đảng cộng sản, đứng ngoài và đứng trên chi phối ba hệ thống quyền lực thông thường của nhà nước (lập pháp, hành pháp và tư pháp). Tổ chức này lại không chịu bất kỳ một sự đối trọng quyền lực, bất kỳ một sự kiểm soát nào. Kết hợp hai vấn đề lại thì việc hình thành quốc nạn tham nhũng là điều hết sức bình thường.

     3/ Về Xã hội

     Những bất công và dồn nén của các giai tầng trong xã hội hiện nay đã được đề cập nhiều. Nhưng trong một vài năm trở lại đây đã có hai hiện tượng đáng chú ý, góp phần làm cho sự dồn nén ngày càng cùng cực hơn.

     - Bất công đã tìm đến những người trong hệ thống, tức là những cán bộ công nhân viên chức, tầng lớp trung lưu của chế độ. Vào ngày 05/4 và 18/4 vừa qua, những người mua chung cư mà chủ đầu tư là báo Công an Nhân dân tại vành đai 3 (Khuất Duy Tiến, Nguyễn Xiển, xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, Hà Nội) đã căng băng rôn, biểu ngữ đòi nhà ngay tại công trình xây dựng. Họ là những cán bộ công nhân viên báo Công an Nhân dân, hoặc người thân, họ hàng đã đặt mua chung cư từ năm 2010, đã thanh toán hết số tiền mua nhà. Nhưng sau 8 năm (dự kiến kế hoạch 2 năm nhận nhà), họ vẫn chưa nhận được nhà, và chưa biết khi nào mới nhận được.

     Ngoài ra, ngày 20/4 vừa qua, một đoàn cựu chiến binh tỉnh Lào Cai cũng căng băng rôn, khẩu hiệu ở trụ sở tiếp dân của tỉnh, rồi tuần hành tới Ủy ban Nhân dân tỉnh đòi quyền lợi, đòi nhà cầm quyền thực hiện đúng chế độ, chính sách.

     Những vụ việc này phản ánh một điều, bất công không buông tha bất cứ ai. Nhưng lần này, đối tượng lại chính là những người trong hàng ngũ, trong hệ thống của nhà cầm quyền, những người đang ngày đem bảo vệ chế độ. Cách nay hơn nửa tháng, trên mạng xã hội xuất hiện thông tin về việc bộ tài chính đề xuất đánh thuế nhà có giá trị trên 700 triệu đồng, ô tô trên 1,5 tỷ đồng thì không chỉ những người dân, những người phản biện xã hội lên tiếng mà chính báo chí chính thống cũng vào cuộc phản đối quyết liệt. Từ trước tới nay, bất công thường xảy đến với phần lớn người dân thường, nay chế độ cạn kiệt nguồn lực, đã tính đến việc tận thu đối với cả những người thuộc hệ thống của mình. Chính điều này đã hứa hẹn những sự phản kháng ngay trong nội bộ, và ngày càng khốc liệt.

     - Sự kiện xã Đồng Tâm, Mỹ Đức là một sự kiện đặc biệt. Sự kiện này nằm trong số hàng trăm, hàng ngàn sự phản kháng của người dân ở tất cả các ngành nghề, lĩnh vực trên toàn quốc. Điều đặc biệt là người dân Đồng Tâm đã làm được một việc “động trời” (bắt giam 38 người gồm cán bộ, cảnh sát cơ động trong gần một tuần) với quyết tâm giữ bằng được đất đai của địa phương. Gần đây, đơn vị quân đội đã làm hàng rào bao quanh phần đất quốc phòng của họ, chứng tỏ phần đất còn lại không thuộc đất quốc phòng mà là của người dân Đồng Tâm. Có thể nói, người dân Đồng Tâm đã có chiến thắng tạm thời trước sự bạo ngược của nhà cầm quyền.

     Không chỉ có những người dân giữ đất phản kháng lại nhà cầm quyền đạt ít nhiều kết quả. Công nhân một số công ty, nhà máy đình công cũng đã đạt được những thành công bước đầu. Một làn sóng phản kháng khắp nơi để bảo vệ các quyền lợi chính đáng đã và đang động viên, thức tỉnh người dân để trước hết đòi hỏi quyền lợi cụ thể, sau đó là đòi hỏi quyền làm người đầy đủ nhất.

     4/ Về Đối ngoại 

     Có thể nói, chưa có bao giờ vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế lại xuống thấp như giai đoạn hiện nay. Sự tụt dốc uy tín của Việt Nam là do những nguyên nhân sau.

     - Chiến dịch đàn áp khốc liệt  giới đấu tranh, bất đồng chính kiến trong hơn một năm qua. Có thể nói, việc đàn áp tàn bạo mà nhà cầm quyền nhắm vào giới đấu tranh trong hơn một năm qua là chưa từng có trong lịch sử. Điều này làm sững sờ các quốc gia dân chủ, vốn ưu ái và hi vọng Việt Nam đi theo trào lưu, xu thế chung của nhân loại. Việc bắt giam và kết án nặng nề những người đấu tranh cũng được giới quan sát quốc tế coi như một sự tráo trở, thất tín vì những lời hứa Việt Nam đưa ra khi thương thảo các hiệp định thương mại. Vấn đề đàn áp người bất đồng chính kiến giai đoạn vừa qua đã dẫn tới việc quốc tế nhìn nhận lại về các mối quan hệ với Việt Nam.

     - Sự cố ngoại giao nghiêm trọng trên đất nước Cộng Hòa Liên Bang Đức, vụ việc an ninh Việt Nam tổ chức bắt cóc Trịnh Xuân Thanh đã tạo ra vụ khủng hoảng ngoại giao và ảnh hưởng trực tiếp tới việc phê chuẩn Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Trong thời điểm hiện tại, việc xử án nghi can Nguyễn Hải Long đang diễn ra càng phơi bày việc làm ngang ngược của nhà cầm quyền, cũng như sự dối trá, trơ trẽn khi thông tin Trịnh Xuân Thanh về đầu thú ở Việt Nam. Các nước trong EU và trên thế giới cũng định hình lại quan hệ với Việt Nam sau sự kiện này.  

     - Một vấn đề quan trọng nữa, vừa mới xảy ra. Khi nhà cầm quyền Syria (được Nga hậu thuẫn) sử dụng vũ khí hóa học tấn công người dân Syria trong cuộc chiến, vi phạm công ước quốc tế về sử dụng vũ khí hóa học, đã bị Mỹ và các nước đồng minh lên án và tấn công các cơ sở sản xuất vũ khí hóa học. Việt Nam đã cho dàn đồng ca báo chí quốc doanh lên án Mỹ và đồng minh, ủng hộ Syria và Nga. Đây là một sự ngu xuẩn trong đối ngoại mà nhà cầm quyền tạo ra nhằm cô lập chính mình.

     Những diễn biến tiếp theo trên chính trường Việt Nam thật đáng mong chờ. Mặc dù bức tranh vô cùng tăm tối của chế độ như vậy, nhưng vẫn có thể đảo chiều bất cứ lúc nào để bừng sáng lên cho tương lai dân tộc, đất nước. Đồng thời, các quan chức, lãnh đạo cũng sẽ không quá đau đầu về tương lai hậu cộng sản của mình nếu họ biết thức tỉnh kịp thời./.

Hà Nội, ngày 28/4/2018

N.V.B