Guồng quay cướp đất và sự kiện Đồng Tâm - Mỹ Đức

       Thời kỳ đổi mới nền kinh tế Việt Nam đến nay đã được hơn 30 năm. Trong số tất cả các hệ lụy đau thương mà đảng cộng sản và nhà cầm quyền Việt Nam gây ra cho nhân dân, thì vấn đề cướp đất là một trong hai tội ác lớn nhất, cùng với ô nhiễm môi trường. Quá trình cướp đất này bắt đầu từ thập kỷ 90 của thế kỷ trước, thập kỷ những năm 2000 bắt đầu giai đoạn khốc liệt, và thập kỷ hiện tại đạt tới đỉnh điểm của guồng quay cướp đất.

       1/ Tại sao nói là cướp đất?

       Về lập luận của nhà cầm quyền, cũng như những luật, văn bản pháp lý mà nhà cầm quyền vận dụng, hợp thức hóa tiến trình cướp đất, đó là điều luật: đất đai thuộc sở hữu toàn dân, người dân không có quyền sở hữu mà chỉ có quyền sử dụng. Cùng với đó là các chính sách đô thị hóa, chính sách phát triển công nghiệp, khu công nghiệp. Toàn bộ các điều luật và chính sách đi kèm việc thu hồi đất (cách gọi của nhà cầm quyền) phục vụ mục đích chung (làm đường giao thông, mở rộng đô thị, xây khu công nghiệp...) đều có đầy đủ, và về lý thuyết có thể làm vỏ bọc hoàn hảo cho dã tâm trục lợi trong việc này. Đại khái, trên cơ sở đất đai thuộc sở hữu toàn dân, nhà nước có thể thu hồi đất (quyền thu hồi đất xuống tới cấp huyện) để phục vụ cho mục tiêu chung là phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Phát triển kinh tế - xã hội trong việc thu hồi đất là mở rộng đô thị, xây dựng các khu dân cư, chung cư, xây dựng các nhà máy, xí nghiệp và khu công nghiệp. Đó cũng là việc xây dựng các công trình quốc gia về quân sự, về văn hóa, xã hội. Khi thu hồi đất, các đơn vị có trách nhiệm tính toán, bồi thường để không thiệt hại cho người dân có đất, đang sử dụng đất đai. Đồng thời, nếu thu hồi đất người dân đang dùng làm tư liệu sản xuất, tức là đất nông nghiệp, thì phải đào tạo, chuyển đổi nghề nghiệp cho những lao động của các hộ dân bị thu hồi đất. Đó là toàn bộ quy trình, quy định về việc thu hồi đất của người dân cho mục đích chung, công ích.

       Với quy trình này, nếu nhà cầm quyền các cấp thực hiện đầy đủ, đồng thời không vụ lợi, không trục lợi thì sẽ không có bất kỳ điều gì xảy ra. Tuy nhiên, với sự độc quyền lãnh đạo, quyền lực tuyệt đối và không hề bị kiểm soát, giám sát đồng thời giá cả đất đai đã tăng chóng mặt do mấy cơn sốt đất, các cấp lãnh đạo làm sao có thể bỏ qua một miếng mồi ngon có trị giá hàng chục tỷ, trăm, ngàn tỷ đồng như vậy? Ban đầu, người ta còn lập dự án, thông qua dự án và tiến hành các thủ tục tối thiểu. Càng về sau, những vấn đề về thủ tục càng bị bỏ qua, không cần biểu diễn nữa, và làm một cách trắng trợn. Rất nhiều nơi hiện nay, khi thu hồi đất xong, nhà cầm quyền xây dựng hạ tầng qua loa như đường đi, hệ thống điện... rồi phân lô bán nền ngay. Khốn nạn nhất là có nhiều nơi, những hộ dân bị thu hồi đất có thể mua ngay lại đất của nhà mình với giá gấp nhiều lần giá nhà nước đền bù thu hồi đất. Ví dụ, ở phường Dương Nội, quận Hà Đồng, Hà Nội nhà cầm quyền thu hồi đất với giá 201.600 đồng/1m2 có thể bán ngay cho chủ nhà với giá 35 triệu đồng/1m2.

       Như vậy, người dân đang sinh sống, làm ăn yên ổn trên mảnh đất thổ cư của gia đình, đất nông nghiệp thì với chính sách sỡ hữu toàn dân về đất đai, nhà cầm quyền đã áp giá một cách vô cùng rẻ mạt, thu hồi toàn bộ đất đai của người dân và bán với giá gấp rất nhiều lần để trục lợi, chia chác. Việc dùng sức mạnh để lấy của, lấy gia tài của người khác trong khi họ không mong muốn đó chính là hành vi ăn cướp, toàn bộ quá trình này là cướp đất đã và đang diễn ra khắp đất nước. Thảm cảnh của hàng triệu dân oan trên khắp cả nước đã diễn ra. Sự phản kháng của người dân cũng diễn ra khắp nơi, từ anh nông dân Đoàn Văn Vươn ở Tiên Lãng, Hải Phòng đến Đặng Ngọc Viết ở Thái Bình, nông dân Dương Nội, Hà Đông, Văn Giang - Hưng Yên... và vừa qua là Đồng Tâm - Mỹ Đức.

       2/ Guồng quay bạo tàn

       Có thể nói, quá trình cướp đất như một guồng quay và không có điểm dừng. Guồng quay có thể hiểu trên hai khía cạnh. Thứ nhất, muốn cướp được đất, không chỉ một cơ quan, một đơn vị nào có thể làm được, mà phải kết hợp rất nhiều ngành. Thông thường sẽ có doanh nghiệp đứng ra lập dự án, có thể là sản xuất, có thể là khu công nghiệp và cũng có thể làm khu dân cư, chung cư. Dự án sẽ nhanh chóng được các cấp ủy, chính quyền và ban ngành đoàn thể thông qua. Một ngành quan trọng nhất mà không một dự án nào có thể bỏ qua, đó là công an. Công an để thị uy và trấn áp ngay lập tức những phản kháng của những hộ dân, gia đình bị thu hồi đất. Và để hiệu quả cho việc trấn áp, cũng như đạt mục đích cuối cùng là cướp được đất, các ngành kiểm sát và tòa án luôn sẵn sàng để vào cuộc, xử lý ngay những người chống đối. Tất cả đều diễn ra nhịp nhàng, ăn khớp. Một khía cạnh nữa của guồng quay cướp đất, đó là tất cả các địa phương, tất cả các quận, huyện trong cả nước đều diễn ra tình trạng cướp đất. Sự khác biệt có chăng chỉ là mức độ nhiều ít đất đai cướp được, hoặc mức độ tàn khốc trong việc cướp đất. Bởi vì quyền thu hồi đất được cấp huyện thực hiện nên không một địa phương nào có thể thoát khỏi guồng quay tàn bạo này. Với một sự chênh lệch vô cùng lớn về giá cả đất đền bù và giá thị trường, mức lợi nhuận, hay chính xác hơn là số tiền cướp được quá lớn khiến cho guồng quay không thể dừng lại được. Hết lớp cán bộ này đến lớp cán bộ khác, hết quan chức này đến quan chức khác, người bị bắt vào tù vì tham nhũng đất đai, người sau lên lại tiếp tục cướp đất và rút kinh nghiệm của người trước. Cũng phải nói rằng, trong một số trường hợp, tại một số địa phương, việc cướp đất diễn ra quá tàn bạo, không ngụy trang khéo léo (tức là hợp thức hóa bằng các nghị quyết, chính sách, văn bản) và quan trong nhất là ăn chia không đều, đã có nhiều quan chức, cán bộ đã bị mất chức, vào tù. Nhưng cán bộ vào tù, guồng quay cướp đất vẫn không dừng lại và chưa biết khi nào dừng lại...

(còn nữa)

Hà Nội, ngày 25/4/2017

N.V.B