Đại Đoàn Kết thời Nguyễn Ngọc Thạch

Trông ông yếu quá. Chẳng biết có qua cơn tai biến nào mà miệng nhìn méo hẳn. Cánh tay phải hơi run. Đi lại đôi chỗ phải có người dìu.

- Nhớ em không?

- Trời, thằng Nhất, Trương Duy Nhất. Không nhớ mày thì nhớ ai!

Cảm động. 6 đời Tổng Biên tập, duy nhất ông là người khiến mình háo hức tìm. Trải bao "ấm lạnh nhân sinh" (chữ dùng của Cẩm Thuý), Đại Đoàn Kết thời ông là một giai đoạn đặc biệt, có thể nói là hãnh diện, một giai thời khiến các thế hệ sau luôn phải nhắc lại với niềm quí trọng nhất.

"Sức hấp dẫn chính trị". Vâng. Hơn 30 năm trước, từ giữa thập niên 80 thế kỷ trước, ông đã làm báo trên tinh thần đấy.

Tôi bị ông cuốn theo, đến mức bỏ Công an về với ĐĐK, có lẽ cũng vì “hấp lực chính trị” này.

Thử tưởng tượng xem, đến giờ đã có ai "chính trị hoá" tờ báo một cách mạnh mồm như thế? Vậy mà từ hơn 30 năm trước, ông đã định vị cho ĐĐK bằng một tuyên ngôn vậy: "Sức hấp dẫn chính trị là điểm mạnh và đặc thù của báo".

Thời của tôi, ngoài cụ Thái Duy, những Minh Tuấn, Nguyễn Chính... là các cây bút tài ba. Nhưng không có một Tổng Biên tập như Nguyễn Ngọc Thạch thì không thể có những “Hành trình giải oan”, “Thuỷ cung Thăng Long”...

Cho đến giờ, chứ huống chi thời đó, ngoài ĐĐK, chưa thấy tờ nào dám viết hoa chữ “Dân” và luôn đặt “Dân” trước “đảng”, trên "đảng". Chính trị là “sức hấp dẫn”, là “điểm mạnh, đặc thù” của báo, nhưng không phải chính trị theo lối tường trình bám đít lãnh đạo. Sau này, ĐĐK “đồng chí” hoá một cách... tào lao. Chứ thời ông Thạch, ĐĐK không bao giờ cho phép cái danh xưng “đồng chí”, dù là nói đến Thủ tướng hay Tổng Bí thư...

Nhìn ông, nhắc đến ông, là nhớ về một thời ĐĐK lẫy lừng.

Tiếc rằng các đời sau, mỗi người phá một tí, tan tành tờ báo. Để đến giờ, nhiều khi ngẫm lại, không còn biết đâu là bản sắc, và “sức hấp dẫn” của tờ báo là gì?

Hôm lễ xong, ngồi vỉa hè 66 Bà Triệu, đùa với Duy Thanh (Phó Tổng): Cậu cho toàn bộ toà soạn giờ nghỉ giải lao một ngày, nhường cho ê kíp cũ bọn tớ vào ngồi làm thử một số, một số báo thôi – Thú vị đấy!

Là thương mà đùa, chứ chả trách chi. Bởi đâu chỉ ĐĐK, báo chí giờ còn được tờ nào ra hồn đâu.

Cái thời làm báo ấy xa rồi. Thế hệ ông. Rồi thế hệ những Tổng Biên tập như Võ Như Lanh, Kim Hạnh, Lê Văn Nuôi, Nguyễn Công Khế, Thế Thanh, Nam Đồng, Tống Văn Công… đã chỉ còn như là để nhớ!

Có vẻ như ai cũng muốn lao đến ôm riết ông vào lòng. Giữa bao thế hệ ĐĐK, có lẽ riêng ông là người hạnh phúc nhất.

Tôi ở với ĐĐK 16 năm 9 tháng, qua 6 đời Tổng Biên tập. Nhưng chỉ duy nhất ông, là vị Tổng Biên tập để lại trong tôi sự kính trọng thật sự, đúng nghĩa.

- (Ảnh: Trần Ngọc Kha)