Vấn đề liên minh dân chủ

     Trong công cuộc đấu tranh dân chủ, việc kết hợp, hợp tác giữa những cá nhân trong một nhóm, một tổ chức thường được gọi là đấu tranh có tổ chức. Các tổ chức hợp tác, bắt tay với nhau để thực hiện chung một hay nhiều công việc, ngắn hạn hay dài hạn được gọi là liên minh, liên minh giữa các tổ chức dân chủ, hay liên minh dân chủ. Yêu cầu về liên minh đặt ra khi mục tiêu (ngắn hạn hoặc dài hạn) của tổ chức vượt quá năng lực của tổ chức đó. Có những liên minh chiến lược, lâu dài nhưng cũng có những liên minh ngắn hạn, giai đoạn, thậm chí có liên minh chỉ để thực hiện một công việc cụ thể. Xét về yêu cầu, hay nhu cầu liên minh của các tổ chức dân chủ trong phong trào dân chủ, đó là nhu cầu thường trực, hay yêu cầu chiến lược bởi vì mục tiêu thay đổi chế độ đều vượt quá khả năng của bất kỳ một tổ chức nào đang hiện hữu. Như vậy, phong trào dân chủ Việt Nam lúc nào cũng thường trực một yêu cầu liên minh giữa các tổ chức. Nhưng điều đáng quan tâm hơn trong giai đoạn hiện nay, đó là thực tế Việt Nam có thể xảy ra tình huống chế độ cộng sản bất ngờ sụp đổ bởi sự cạn kiệt nguồn lực, sự rữa nát và rã đám của bộ máy công quyền cũng như sự dồn nén cùng cực của người dân trên mọi khía cạnh. Khi chế độ sụp đổ bất ngờ, đất nước chúng ta chưa có lực lượng chính trị nào đủ sức thay thế đảng cộng sản để lãnh đạo, quản lý đất nước thì tất yếu sẽ dẫn tới sự hỗn loạn, xuất hiện khoảng trống quyền lực và rất có thể, một lực lượng nào đó, có thể nhân cơ hội này tiếm quyền lãnh đạo và hành xử phi dân chủ. Để rút ngắn giai đoạn hỗn loạn sau sự sụp đổ bất ngờ của chế độ, và ngăn chặn các thế lực chính trị cơ hội, yêu cầu liên minh dân chủ được đặt ra cấp thiết hơn lúc nào hết cho phong trào dân chủ Việt Nam. Tựu trung lại, với yêu cầu chiến lược, thường trực cần xây dựng một liên minh dân chủ, và xu hướng sụp đổ bất ngờ của chế độ, đã đến lúc chúng ta cần đặt ra một vấn đề rất nghiêm túc và cấp thiết: đó là hình thành và xây dựng một liên minh dân chủ thực sự cho Việt Nam.

     Trong suốt chiều dài của phong trào dân chủ, không phải chúng ta chưa từng đặt ra vấn đề liên minh, hợp tác giữa các hội nhóm, tổ chức để nâng cao hiệu quả hoạt động của từng tổ chức và của phong trào dân chủ. Nhưng đây là vấn đề rất khó khăn và hầu như là một bế tắc của phong trào dân chủ. Chúng ta có những liên minh, có những sự hợp tác, nhưng chỉ là những liên minh nhỏ lẻ của vài ba tổ chức, và sự liên minh cũng chỉ là trong ngắn hạn, giai đoạn. Chúng ta chưa thấy được nhu cầu thiết yếu và chưa có cách thức để xây dựng một liên minh bảo đảm hoạt động ổn định, lâu dài và hiệu quả. Cách tiếp cận hợp lý nhất cho vấn đề này, đó là chúng ta đi vào tìm hiểu những nguyên nhân nào khiến cho việc liên minh giữa các tổ chức lại khó khăn, phức tạp đến như vậy? Nguyên nhân nào khiến cho quá trình liên minh của các tổ chức trong phong trào dân chủ lại chỉ dừng ở mong ước chứ chưa trở thành hiện thực được. Tìm hiểu từ tính cách con người Việt Nam, và thực tế vận động của nhiều tổ chức, cá nhân tôi nhận thấy có nhiều nguyên nhân khiến cho việc liên minh, hợp tác và làm việc chung của các tổ chức, cá nhân thuộc phong trào dân chủ rất khó khăn và không thực hiện được. Đó là:

     - Các cá nhân và các hội, nhóm, tổ chức không có lòng tin vào nhau. Lòng tin ở đây được hiểu là sự vô tư, khách quan trong việc kết hợp, liên minh. Điều này không khó hiểu lắm. Trong phần lớn những lần các cá nhân, tổ chức kêu gọi hợp tác, liên minh đã từng diễn ra, hầu hết đều thể hiện sự thiếu vô tư, khách quan, thiếu tinh thần làm việc vì cái chung. Khi cá nhân kêu gọi hợp tác, liên minh họ luôn đặt các cá nhân và tổ chức khác vào tình thế buộc phải chấp nhận người hoặc tổ chức kêu gọi làm lãnh đạo, điều phối và chi phối mọi cá nhân và tổ chức khác. Đây là lý do quan trọng nhất mà hầu như tổ chức nào, cá nhân nào ở Việt Nam, trong phong trào dân chủ cũng mắc phải. Họ hoàn toàn không có sự vô tư, khách quan trong mục đích liên minh, kết hợp. Chính vì vậy mà chưa có một cá nhân hay một tổ chức nào thành công trong việc kết hợp, liên minh. Chỉ khi thay đổi được, sửa được, từ bỏ được những toan tính ích kỷ này, mới hi vọng có được sự kết hợp, có được liên minh đúng nghĩa.

     - Ngoài việc chưa có cơ chế hợp tác đúng, phù hợp các liên minh cần có cơ chế hoạt động hiệu quả. Đây cũng là một điểm yếu chí mạng trong nỗ lực xây dựng và thành lập liên minh. Người Việt chúng ta, chưa được đào tạo, và chưa có kinh nghiệm làm việc chung trong cùng một tổ chức, và các tổ chức cùng một liên minh. Chính vì vậy mà hiệu quả hoạt động không cao, gây sự chán nản của các cá nhân và tổ chức thành viên và cuối cùng là sự tan rã của liên minh hoặc tổ chức.

     - Một nguyên nhân không thể không nhắc tới, đó là sự phá hoại của an ninh và nhà cầm quyền Việt Nam. Chúng ta đều biết rằng, hoạt động có tổ chức, có liên minh là hoạt động có hiệu quả ở cấp số nhân. Có nghĩa là, nếu để phong trào dân chủ thành lập được các tổ chức, và liên minh thì sức mạnh của phong trào dân chủ sẽ tăng lên theo cấp số nhân. Đây là điều mà nhà cầm quyền Việt Nam hoàn toàn không muốn xảy ra. Chính vì vậy, họ sẽ cho lực lượng cài cắm, dân chủ cuội tấn công và phá hủy các mục tiêu kết hợp này. Trong bối cảnh tranh tối tranh sáng, vàng thau lẫn lộn thì việc các cá nhân hoặc tổ chức của an ninh cài cắm có thể phá vỡ được mong muốn kết hợp, liên minh trong phong trào dân chủ bằng cách tấn công vào các điểm yếu cố hữu của chúng ta...

     (Còn nữa...)

Hà nội, ngày 17/8/2016

N.V.B