Ngày thơ Việt Nam, nói về bài thơ "Nguyên Tiêu"

Hôm nay là ngày thơ Việt Nam

Ngày thơ VN là ngày Rằm tháng Giêng Âm lịch, do hội nhà văn quyết định. Tôi đã tham gia nhiều lần. Khoảng 5 năm trở lại đây thì thôi.

Tôi đoán, sở dĩ lấy vào ngày ấy là vì bài thơ Nguyên Tiêu (Rằm Tháng Giêng) của Hồ Chí Minh. Bài thơ này đứng đầu trong danh sách 100 bài thơ hay nhất Thế kỷ Hai mươi.

Bài thơ được làm bằng chữ Hán, nguyên văn như sau:

NGUYÊN TIÊU

Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,

Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên.

Yên ba thâm xứ đàm quân sự,

Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.

(Hồ Chí Minh – 1948)

Xuân Thủy dịch:

RẰM THÁNG GIÊNG

Rằm xuân lồng lộng trăng soi,

Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân.

Giữa dòng bàn bạc việc quân,

Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền.

Tuy nhiên, tìm hiểu ra, bài thơ này cũng làm người yêu thơ ngỡ ngàng:

Có người tỉ mẩn nhặt ra, 4 câu thơ trong bài thơ 4 câu của Hồ Chí Minh đều na ná 4 câu của 4 bài khác nhau:

Câu 1: Thanh thảo hồ trung nguyệt chính viên,

trích từ bài “Ngư Ca Tử Kỳ 5” của Trương Chí Hòa 

Câu 2: Nguyệt quang như thủy thủy như thiên

trích từ bài “Giang Lâu Thư Hoài” của Triệu Hỗ

Câu 3: Yên ba thâm xứ hữu ngư châu

trích từ bài "Thú Nhàn” của Cao Bá Quát 

Câu 4: Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền

trích từ bài “Phong Kiều Dạ Bạc” của Trương Kế

Xong người này này lại tạm ghép 4 câu của 4 bài ấy thành một bài mới:

Tiêu Nguyên

Thanh thảo hồ trung nguyệt chính viên,

Nguyệt quang như thủy thủy như thiên

Yên ba thâm xứ hữu ngư châu

Dạ bán chung thanh đáo khách thuyền.

để so sánh với bài Nguyên Tiêu của Hồ Chí Minh:

Nguyên Tiêu

Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,

Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên.

Yên ba thâm xứ đàm quân sự,

Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền.

Tôi không muốn lửng lơ để bạn đọc tưởng cái sự dày công đọc và phân tích trên là của tôi, vì đó không phải là lao động của tôi nên buộc phải khai ra lấy từ đâu. Vậy người chỉ ra cái sự na ná nhau của 4 câu thơ trong 4 bài thơ của cổ nhân với 4 câu thơ của bài thơ 4 câu là ai? Xin mời đọc bài "Đọc bài thơ “Nguyên Tiêu” của Hồ Chí Minh".

Tôi chỉ làm công việc rút gọn.

NTT