Tinh thần AQ Việt

 
Kami
-
Cuối năm dọn dẹp nhà cửa đón Tết, vô tình thấy cuốn AQ chính truyện của nhà văn Lỗ Tấn trong giá sách, ngồi giở ra đọc lại, vừa đọc vừa cười. Đây là một câu chuyện hay và đặc biệt tính cách của nhân vật AQ, một chàng trai Trung quốc nhưng có cái gì đấy rất giống với tình cách của số đông người Việt nam mình bây giờ. Đây là điều khiến cho tôi cười, cười vì một số đông người Việt mình giờ đây cái phương pháp thắng lợi tinh thần có khi còn cao hơn cả AQ.

Nhắc đến nhà văn Lỗ Tấn là bạn đọc người Việt sẽ lập tức liên tưởng tới nhân vật AQ trong chuyện vừa "AQ chính truyện".  Với câu nói để đời "Nó đánh mình thì khác gì nó đánh bố nó" đã khiến cái tên AQ trở nên bất tử, mỗi khi nhắc đến AQ thì ai cũng nghĩ tới ngay câu nói trên. Câu chuyện kể lại cuộc đời phiêu lưu của  AQ, một anh chàng thuộc tầng lớp bần nông ít học ở làng Mùi và không có nghề nghiệp ổn định. Nhưng anh ta hay thích bắt nạt kẻ kém may mắn hơn mình, nhưng lại sợ hãi trước những kẻ hơn mình về địa vị, quyền lực hoặc sức mạnh. AQ nổi tiếng vì phương pháp thắng lợi tinh thần mà ngôn ngữ của giới trẻ bây giờ gọi là tự sướng. Câu chuyện này vừa bi kịch, vừa hài hước, mang những ý nghĩa sâu sắc về xã hội Trung quốc đầu thế kỷ trước. Trong câu chuyện này, cho dù A Q tự thuyết phục bản thân rằng mình có tinh thần cao cả so với những kẻ áp bức mình, ngay trong khi anh ta phải chịu đựng sự bạo ngược và áp bức của chúng. Kết thúc câu chuyện, AQ bị xử tử vì một vụ cướp, họ không tìm ra thủ phạm nên cần một kẻ để thế mạng và kẻ đó chính là AQ. Thông qua AQ chính truyện nhà văn Lỗ Tấn đã cho thấy những sai lầm cực đoan của A Q, đó cũng là biểu hiện của tính cách dân tộc Trung Hoa những năm đầu thế kỷ XX. Việc kết cục cuối cùng khi nhà văn Lỗ Tấn để cho AQ nhận một cái chết oan uổng có lẽ cũng là lời cảnh báo cho cái giá phải trả của những kẻ thích dùng phương pháp thắng lợi tinh thần - tự sướng.

Nhưng hình như cái đó nó khá giống kiểu cách suy nghĩ của một bộ phận không nhỏ người Việt mình trong lúc này, là cái mình bật cười khi liên tưởng. Nếu ngẫm có lẽ thấy nó có những cái còn tệ và đáng thương hơn so với AQ. Nếu AQ chỉ tự an ủi cá nhân mình bằng phương pháp thắng lợi tinh thần theo lối chất phác của một kẻ bần nông ít học nhưng hèn, thì một số không nhỏ những người có học (hình như thế) mà chúng ta bắt gặp họ trên mạng internet cũng không khác gì AQ. Thậm chí còn tệ hơn là họ tự lừa dối họ khi tiếp cận với chuyện sự thật hay điều giả dối. Ví dụ:

1. Trong thời gian cao trào của blog Quan Làm Báo (QLB) trong năm vừa rồi, có một vấn đề khiến không ít người có cảm giác vừa bực, nhưng vừa thương hại. Hẳn ai cũng biết các thông tin từ blog QLB đưa ra chỉ có khoảng 10% là sự thật còn 90% là thông tin do họ tưởng tượng ra hay là các tin vịt. Mà kết quả của Hội nghị TW 6- Khóa XI là một bằng chứng để khẳng định điều đó. Điều mà blog QLB đăng tin theo lối trúng thì trúng, không trúng thì trật một cách vô trách nhiệm. Chính vì lẽ đó, điều này đã trở thành một giai thoại, mà ở các quán nước, quán cafe vỉa hè ở Việt nam hay các mạng xã hội bây giờ họ đã dùng câu "tin QLB" để nhắc đến những tin đồn bậy bạ và vô căn cứ.

Vậy mà có không ít người tôi gặp ở trên Facebook, khi được hỏi "Vậy anh (chị) vẫn tin những gì QLB nói hay sao?". Thì câu trả lời của số đông, giống nhau đến lạ lùng trong câu trả lời rằng "Biết là nó (QLB) nói láo, nhưng nghe (đọc) vẫn thấy sướng!"

2. Hiện nay, trong việc góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 cũng có tình trạng tương tự như vậy. Ai cũng thừa biết việc tiến hành việc sửa đổi Hiến pháp 1992 hiện nay cũng chỉ là cách hòng chữa cháy cho các hậu quả của các chính sách kinh tế, chính trị và xã hội sai lầm của đảng CSVN mang lại. Đó là nguyen nhân của sự giận dữ của dân chúngvà sự sút giảm uy tín của đảng CSVN chưa từng có. Nhưng thay vì dũng cảm nhận lỗi, để sửa đổi các chủ trương, chính sách kinh tế, chính trị và xã hội sai lầm, thì đảng CSVN lại tiến hành sửa đổi Hiến pháp. Thực chất nó cũng là một cách gián tiếp đổ lỗi cho Hiến pháp chưa phù hợp, đó chính là lý do vì sao họ tiến hành sửa đổi Hiến pháp vào lúc này. Rồi kết quả Hiến pháp đã được sửa đổi sắp tới có các thay đổi mang tính bước ngoặt để đưa đất nước tiến lên hay không, hay rồi nó vẫn không có bất kỳ một sự thay đổi nào? Nghĩa là vẫn giữ nguyên thể chế chính trị độc đảng toàn trị, một nền kinh tế và một nền pháp chế vẫn mang mầu sắc XHCN? Vậy thì việc tiến hành sửa hay không sửa Hiến pháp 1992 đối với đất nước, dân tộc và đại đa số quần chúng nhân dân sẽ vẫn  là vô ích, vô tác dụng. Có lợi chăng là có lợi cho đảng CSVN, thông qua việc này họ sẽ tuyên truyền cho nhân dân và dư luận quốc tế thấy ở Việt nam đảng CSVN biết lắng nghe nguyện vọng của nhân dân thông qua việc lấy ý kiến đóng góp sửa đổi Hiến pháp - văn bản pháp luật cao nhất.

Đa phần người được hỏi "Anh (chị) có tin rằng, đảng CSVN sẽ lắng nghe và ghi nhận các ý kiến đóng góp của mình. Để đưa vào trong Hiến pháp sửa đổi nếu là nguyện vọng của số đông dân chúng không?". Tương tự, câu trả lời của số đông, giống nhau đến lạ lùng trong câu trả lời rằng "Không, biết là họ nói láo, nhưng góp ý vẫn thấy sướng!".

Biết rằng nó (họ) nói láo, nhưng nghe vẫn sướng phải chăng cũng là một biểu hiện của phương pháp thắng lợi tinh thần của AQ. Nhưng có lẽ còn tệ hơn, vì biết là sự dối trá thay vì phải phản đối, hay quay lưng lại để tẩy chay (boycott) sự dối trá đó thì họ lại tìm sự thỏa mãn trong sự giả dối. Thử hỏi, cái mà vẫn thấy sướng đó nó là cái sướng thực hay sướng giả? Nếu như QLB không có người đọc, người phát tán và việc Sửa đổi Hiến pháp không có người tham gia góp ý, vì đó là những sự dối trá thì QLB và đảng CSVN họ sẽ cảm thấy thế nào? Họ muốn bị boycott hay họ muốn vẫn có người đọc, người phát tán và tham gia đóng góp ý kiến? Hãy đặt chúng ta vào vị trí của họ sẽ thấy, chắc chắn là bọn họ sẽ muốn cái thứ hai, đó là vẫn có người đọc, phát tán và tham gia đóng góp ý kiến.

Chuyện góp ý hay kiến nghị Sửa đổi Hiến pháp nó cũng chẳng khác gì tiếp tay cho bọn gian thương bán hàng giả. Một mánh lới của bọn gian thương thời nay, mà người Việt gọi là "treo đầu dê, bán thịt chó". Bán hàng giả thì ai cũng biết, một vốn bốn mươi lời. Nhưng để bán được hàng giả thì không dễ, thì phải dùng chiêu đánh lừa vì bán quá rẻ người tiêu dùng sẽ nghi ngờ. Do vậy, để vẫn bán được giá cao thì họ sẽ đánh vào tâm lý tham của nhiều người là cứ thấy nhiều người mua, nhất là phải xếp hàng rồng rắn thì chắc là rẻ. Khi đó người chả cần biết đắt rẻ ra sao cứ mua đã vì nghĩ rằng cầm chắc cái lợi. Muốn có nhiều người đứng xếp hàng thì gian thương phải thuê một số người xếp hàng làm mồi, mà ta gọi là chân gỗ. Nhằm tạo cảm giác cho người khác thấy cửa hàng có nhiều người vào mua để khơi dậy lòng tham. Còn người xếp hàng mua hay không, hay mua cửa trước rồi vòng trả lại ở cửa sau thì lại là một chuyện khác. Như câu chuyện cười Xếp hàng của nhà văn châm biếm Thổ Nhĩ Kỳ Aziz Nesin là một ví dụ sinh động, người ta nghĩ xếp hàng thì chắc phải rẻ hơn dù không biết sẽ mua để làm gì.

Chứ việc góp ý hay kiến nghị Sửa đổi Hiến pháp, nó không có chuyện "Nó là hình thức nhắc nhở Đảng một cách công khai và rất đường hoàng rằng, càng ngày, càng nhiều nhân sĩ, trí thức, công chúng thuộc đủ mọi vùng, miền, thành phần xã hội, tôn giáo, kể cả cán bộ, Đảng viên của Đảng, không đồng tình với những việc Đảng làm. Rằng các hình thức trấn áp không còn hiệu quả nữa. Rằng tất cả các trò bịp bợm sẽ bị vô hiệu hóa, sẽ trở thành phản tác dụng và tất nhiên, “mỡ nó” sẽ được dùng để “rán nó”..." hay "Hãy xem “Kiến nghị 72” là một cơ hội. Bỏ qua cơ hội cuối cùng này, các bác sẽ mất luôn cái “quần đùi”, hoàn toàn trần truồng, ở không được mà về cũng chẳng còn lối." như những người nhẹ dạ cả tin nghĩ. Những suy nghĩ như thế có lẽ còn tệ hai hơn đồng chí AQ. Vì nếu thực sự đảng CSVN sợ sự "mất luôn cái “quần đùi”, hay muốn nghe, muốn sửa đổi thì họ phải tiến hành cải cách chính trị một các toàn diện. Đặc biệt là biết hy sinh quyền lợi chính trị độc tôn của mình ngay rồi chứ.

Theo cách lý luận của một số người, nên tham gia góp ý hay ký Kiến nghị Sửa đổi Hiến pháp, vì theo họ nó cũng như việc tham gia xếp hàng để vạch mặt nó bán hàng giả. Bỏ qua cái chủ kiến của những kẻ làm nhiệm vụ chim mồi cho đảng và chính quyền thì, những người khác họ không biết vô tình họ đã trở thành một đám chân gỗ không công cho đảng và chính quyền. Xin hỏi giữa việc "tham gia xếp hàng để vạch mặt nó bán hàng giả" và việc "dứt khoát tẩy chay (boycott), dứt khoát không quan tâm và không mua" thì bọn gian thương họ cần điều nào và sợ điều nào? Xin chỉ trả lời câu hỏi này thôi, chứ đừng viển vông để tiếp tục tự sướng rằng "...là thứ rất khó nuốt nhưng không nuốt thì cũng giống như tự khắc họa cho “tính khỉ” của “trò khỉ”, được đặt tên là “sửa đổi Hiến pháp 1992” rõ nét hơn và thiên hạ thêm chán ghét hơn.". Nói rất thật, vì trong bối cảnh bay giờ có chán, có ghét hay ghét hơn, chán hơn. Hoặc tính khỉ , trò khỉ hay kể cả khỉ ăn mắm tôm thì cũng không khác gì nhau. Bởi chuyện "Bỏ qua cơ hội cuối cùng này, các bác sẽ mất luôn cái “quần đùi”, hoàn toàn trần truồng, ở không được mà về cũng chẳng còn lối." có lẽ là chuyện lạc quan tếu và còn quá xa vời. Vì hiện nay chả thấy có một biểu hiện gì đang xuất hiện để cho một cuộc CM ở Việt nam để có sự thay đổi. Thật ra vấn đề thời cơ lúc này, các yếu tố xã hội, ngoại cảnh, khách quan thì đã quá chín múi, nhưng yếu tố chủ quan của con người nó là ngoại và nội lực không phát huy được.

Cách đây khoảng hai năm, tôi có lần viết đại ý rằng, để rồi 36 năm qua kết quả của phong trào đấu tranh cho dân chủ chỉ là con số không (0) tròn trĩnh, điều này đã khiến nhiều người lồng lên cho rằng nhận định như thế không có lợi cho phong trào và cho tôi là đặc công đỏ. Xin nhắc lại là nói đến kết quả cuối cùng và nên coi nó làm trọng. Có lẽ cũng vì điều này nó khác với sự huyễn hoặc, hay việc sử dụng cái phương pháp thắng lợi tinh thần để tự sướng của nhiều người khi cho rằng cộng sản ở Việt nam sẽ sụp trong 3 tháng, 6 tháng hay một năm gì đó. Xin được hỏi đã bao nhiêu cái 3 tháng, 6 tháng hay một năm rồi mà vẫn thấy họ còn đó?

Nhắc như thế để cho thấy các chính trị gia, các đảng phải hay hội đoàn chính trị đối lập cần phải có sự suy nghĩ nghiêm túc để thay đổi sách lược đấu tranh cho phù hợp với tình hình thực tế. Đừng để xảy ra tình trang mất nhiều hơn được nhưng vẫn tự sướng, mơ màng như kẻ đi trên mây hay còn gọi là tinh thần AQ Việt thì thất bại mãi sẽ là thất bại.

Khai bút năm mới, ngày mùng 3 Tết 12.2.2013

© Kami

————————
* Đây là trang Blog cá nhân của Kami. Bài viết không thể hiện quan điểm của Đài Á châu Tự do RFA