Tỷ lệ sai - đúng của chóp bu.

Gần đây, chỉ cần vào Google gõ cụm câu:“Sai thì phải sửa, làm 10 việc tốt cũng có thể có một việc sai. Nếu cách chức hết thì lấy ai làm việc. Cứ nói theo quy định của pháp luật, nhưng pháp luật cũng có cái đạo, cứ dẹp đi là bầu không kịp” thì sẽ thấy “tuyên ngôn sáng ngời” của ông Nguyễn Sinh Hùng – một chóp bu đương thời của Việt Nam, trong bộ tứ “Hùng – Dũng – Sang – Trọng”.
 
Câu này được nhiều người so sánh với câu nói bất hủ của cựu Thủ tướng thời Việt Nam Cộng hòa, Trần Văn Hương:“Trị hết tham nhũng thì lấy ai mà làm việc”.
 
Cái tỷ lệ mà ông Hùng đưa ra rất chi là ngoạn mục: làm 10 việc tốt có một việc sai.
 
Điều này giúp liên ta liên tưởng đến những con số cũng không kém khác mà ông từng đưa ra:“GDP năm nay của Việt Nam tuy chỉ có 106 tỷ USD, nhưng đến 2020 sẽ tăng lên 300 tỷ USD và năm 2030 là 700 tỷ, đến 2040 ước đoán cỡ 1,2 - 1,4 nghìn tỷ USD. Đến 2050, khi hoàn thành toàn tuyến, con số đó dự kiến sẽ tăng gấp đôi”.
 
“Thu nhập bình quân đầu người hiện nay là 1.200 USD, nhưng với tốc độ tăng trưởng kinh tế tương lai thì đến 2020 sẽ là 3.000 USD, và lần lượt tăng lên mức 6.000, rồi 12.000 và sẽ đạt 20.000 vào năm 2050”. (Câu này cũng dễ dàng nhìn thấy xuất xứ trên Google)
 
Khoan hãy bàn đến việc làm thế nào để đưa ra được con số (vốn sinh tử) này, từ cảm tính cá nhân, hay từ một nghiên cứu khoa học nào đó.
 
Mà chúng ta hãy để ý đến cái tỷ lệ: 10 đúng 1 sai.
 
Có thật là 10 đúng 1 sai không? Hay 10 đúng thì cũng có 10 cái sai tương tự? Thậm chí sai đúng khó phân định, nhiều khi sai nhiều hơn đúng? Đã là cảm tính suy luận thì kiểu nào cũng được.
 
Nhưng ở đây, xin giả dụ cái tỷ lệ 10 đúng 1 sai này là hoàn toàn đúng. Thì câu hỏi đặt ra là: mỗi năm các vị chóp bu này làm được bao nhiêu việc tốt, việc đúng?
 
Thật là nghịch lý, khi mà người dân luôn trông chờ giới chóp bu của mình phải đúng và tốt, thì ở đây phải làm ngược lại. Bởi nếu chóp bu mỗi năm, hay mỗi nhiệm kì làm được 1.000 việc tốt, thì theo tỷ lệ này, người dân phải gánh thêm 100 việc sai.
 
Mà cái tốt bổ ích cho người dân ở đâu không thấy, trong khi cái xấu cái sai thì cứ lù lù ra đó, gây thiệt hại vô chừng. Vụ thua lổ của Vinashin hay việc tổ chức phung phí lễ hội 1.000 năm Thăng Long là một minh chứng nhãn tiền, chỉ cần một việc sai như vậy, người dân phải bù lổ với việc còng lưng đóng thuế.
 
Vậy thì bên cạnh 1 việc sai như Vinashin, 10 việc tốt của giới chóp bu là gì? Và liệu 10 việc tốt ấy, nếu có, nó có cứu vãn hay là cán cân với việc sai kia không?
 
Nhìn rộng ra, khi một vị Phó Thủ tướng (bây giờ là Chủ tịch Quốc hội) có thể hành xử kiểu: 10 đúng 1 sai, thì các chóp bu khác có được thụ hưởng tỷ lệ vàng này không? Đương nhiên là được, vì quyền lực được phân bổ, nên mỗi vị sẽ sai đúng trong khu vực quyền lực của mình. Tuy không thể hiện trực tiếp, nhưng họ được âm thầm cho thấy trong khu vực quyền lực riêng, mỗi người gần như bất khả xâm phạm. Bởi, Bộ Chính trị có bao nhiêu người thì ở đó có bấy nhiên gia trang quyền lực riêng. Tuy vậy, phe cánh vẫn được thể hiện, nên ngoài quyền lực riêng, họ còn chia ra vài ba nhóm quyền lực chung, nên ngoài các gia trang riêng, họ còn có các gia trang chung, mà chuyện sai đúng trong mỗi gia trang thiệt khó phân xử.
 
Kết quả của điều này càng cho thấy cái tỷ lệ mà ông Hùng đưa ra thật là ngoạn mục. Bởi, cùng trong Bộ Chính trị với nhau, nếu quyền lực giáo dục sai (mà thường là sai, đã quá rõ) thì quyền lực kinh tế hay các quyền lực khác có can thiệp hay can gián được không? gần như không. Bởi, như đã nói, ngoài thế giới quyền lực riêng, họ còn có các phe cánh quyền lực chung che chở, đâu dễ gì lên tiếng về nhau.
 
Chính vì vậy, khi mà chóp bu có một việc sai và được sửa sai trong “êm đềm”, thì các hệ thống quyền lực trực thuộc cũng sẽ “noi gương” để sai theo. Bởi, trong hệ thống lãnh đạo nhà nước độc quyền, làm đúng dễ có lợi cho dân, trong khi làm sai, thì chắc chắn chỉ có lợi cho riêng bộ máy cầm quyền hiện tại. Quan nhất thời (một vài nhiệm kì), nên sai mà không xử, tội gì không làm; cái khổ chỉ là ở “dân vạn đại”.
 
Năm 2006, khi Việt Nam rục rịch chuyện tinh giảm biên chế, ông Đặng Như Lợi (Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội) cho biết: “Hiện nay, công nhân viên chức hành chính sự nghiệp có khoảng 1.779.000 người, trong đó cán bộ công chức hành chính quản lý nhà nước, gồm Đảng, mặt trận, các tổ chức đoàn thể, kể cả cấp xã là khoảng gần 544.000 người. Số còn lại là các đơn vị sự nghiệp, gồm giáo dục, y tế, nghiên cứu khoa học... Dân số của ta 84 triệu dân, bộ máy gồm 544.000 người thì có gọi là cồng kềnh không?”
 
Gần 1,8 triệu nhân sự (số liệu năm 2006), nếu hưởng ứng theo lời kêu gọi của chóp bu, cứ làm 10 việc tốt thì có thể làm 1 việc sai, việc xấu? Thì mỗi năm chúng ta có bao nhiêu việc xấu, việc sai?
 
Giả dụ một con số khiêm nhường và lý tưởng, mỗi năm mỗi nhân sự nhà nước chỉ làm một việc sai, thì Việt Nam có khoảng 2 triệu việc sai. Dân số gần 90 triệu, chia bình quân, thì 45 người phải gánh một việc sai.
 
Tôi không biết ngoài xã hội có đúng với con số thuần túy tính toán này không, chứ bây giờ mà tìm một người dân không chịu tác động từ một việc sai của bộ máy nhà nước, thì e đỏ con mắt, vì quá khó.
 
Cái sai hiện diện nhiều đến mức mà người dân không còn tin và không còn nhìn thấy cái đúng ở đâu nữa. Vì sợ “bầu không kịp” (như lời ông Hùng), nên cái sai được ủng hộ để mà sai, hoặc cứ lấy đúng bù sai, nên việc sai vẫn cứ là miên viễn.
 
Cho nên, nhìn dưới góc độ “triết lý”, lời nói của ông Nguyễn Sinh Hùng thật sâu sắc, đầy thời sự tính, nó đúng như câu mà cổ nhân đã đúc kết: “Thượng bất chính, hạ tất loạn”.