Hỏi và Đáp về Phong trào Dân chủ (bài 14)

     Câu hỏi: Xin cho biết nhận định về vấn đề tổ chức, về ý nghĩa và tầm quan trọng?

     Trả lời: Ý nghĩa thông thường thì tổ chức, hay đấu tranh có tổ chức bao giờ cũng cần thiết. Đấu tranh có tổ chức hiệu quả là cấp số nhân so với đấu tranh cá nhân, đơn lẻ. Chính vì vậy, yêu cầu thường trực của người đấu tranh, của Phong trào Dân chủ là cần có tổ chức để hoạt động, để đấu tranh.

     Câu hỏi: Các thế hệ đấu tranh của Phong trào Dân chủ có dành nỗ lực cho việc lập tổ chức? Và kết quả ra sao?

     Trả lời: Công cuộc đấu tranh dân chủ của nhân dân Việt Nam và phong trào dân chủ Việt Nam đã trải qua 40 năm với rất nhiều thời kỳ, giai đoạn khác nhau. Nhưng dù thời kỳ nào, giai đoạn nào thì cố gắng về việc xây dựng, thành lập tổ chức đều là những ưu tiên, trăn trở của các thế hệ dấn thân. Đến hôm nay nhìn lại, chúng ta nhận thấy có một số đặc trưng liên quan tới vấn đề tổ chức. Trước hết, đó là những nỗ lực không ngừng nghỉ của những người đấu tranh dân chủ qua các thời kỳ, liên tục có những tổ chức, hoặc những dự án, kế hoạch thành lập tổ chức. Thứ hai, hầu như tất cả những nỗ lực hình thành, xây dựng tổ chức đều bị nhà cầm quyền ngăn chặn, đánh phá và xóa bỏ (trừ một số tổ chức xã hội dân sự mới thành lập mấy năm gần đây). Thứ ba, trong hơn 40 năm qua, phong trào dân chủ Việt nam chưa xây dựng được một tổ chức đúng nghĩa, có trụ sở, có ban lãnh đạo và các thành viên, tồn tại công khai và hoạt động bình thường.

     Câu hỏi: Tại sao với bao nhiêu cố gắng, nỗ lực của những người đấu tranh dân chủ mấy chục năm qua, chúng ta lại chưa có được một tổ chức đúng nghĩa trên lãnh thổ Việt Nam?

     Trả lời: Những người có dự định, có kế hoạch, hoặc đã bắt tay vào thành lập tổ chức đã không xác định được đúng ý nghĩa của việc lập tổ chức công khai trong lòng chế độ cộng sản. Họ chỉ xác định, việc lập tổ chức là yêu cầu tất yếu để hoạt động dân chủ có hiệu quả, trong khi ý nghĩa đích thực của việc lập tổ chức công khai (mà nhà cầm quyền Việt Nam luôn quán triệt) đó là giải pháp thay đổi chế độ. Đây là điều mà rất ít người thấu hiểu khi bắt tay thành lập tổ chức ở Việt Nam. Khi mà phong trào dân chủ Việt Nam dự tính và thực hiện việc lập tổ chức chỉ với ý nghĩa để phong trào hoạt động hiệu quả hơn, trong khi nhà cầm quyền Việt Nam luôn xác định (và tìm cách đàn áp, xóa bỏ) việc lập tổ chức công khai là giải pháp thay đổi chế độ thì phong trào dân chủ không thể thực hiện được mục tiêu của mình là điều hoàn toàn dễ hiểu.

     Câu hỏi: Tại sao một tổ chức công khai, độc lập của người dân hoạt động bình thường (có trụ sở, có ban lãnh đạo và thành viên, giao dịch và hoạt động bình thường như những tổ chức khác) lại là giải pháp thay đổi chế độ?

     Trả lời: Lý do là, khi đã có một tổ chức công khai, độc lập của người dân, thì những người trong tổ chức đó được hoạt động công khai, tuy bị đánh phá nhưng tổ chức đó không bị xóa sổ. So với khi chưa có tổ chức công khai, những người hoạt động dân chủ, đối lập bị bắt, bị tù đày, bị đánh đập và sách nhiễu thì sự đàn áp 10 phần đã giảm đi chỉ còn 1 phần. Điều này đã dẫn tới việc khuyến khích sự tham gia của người dân vào tổ chức, bởi vì người dân sống trong chế độ cộng sản, đã hiểu rõ và bất mãn sẵn, họ cũng nhận thức được lý tưởng tự do dân chủ nhưng họ không có đủ can đảm để chấp nhận hi sinh, dấn thân như những người đấu tranh dân chủ trước đó, họ không chịu được tù đày, đàn áp và sách nhiễu. Nhưng khi sự đàn áp 10 phần giảm xuống còn 1 phần (khi đã có tổ chức) thì họ sẵn sàng tham gia vào tổ chức, tức là tham gia vào hoạt động đấu tranh dân chủ. Việc người dân tham gia vào tổ chức công khai, độc lập đó sẽ nhanh chóng bùng nổ về số lượng. Ban đầu là 5-10 người của tổ chức, sau đó sẽ nhanh chóng tăng lên 50-100 người, và chỉ trong thời gian ngắn sẽ lên tới hàng ngàn người...nếu không có sự đàn áp triệt để, dã man của nhà cầm quyền nhằm xóa sổ tổ chức, thì chỉ trong vòng vài ba tháng, số lượng người tham gia sẽ lên tới con số hàng triệu là hoàn toàn bình thường. Như vậy, sự bùng nổ về số người tham gia sẽ dẫn tới sự thay đổi trong tương quan lực lượng. Và từ sự thay đổi, lượng biến thành chất sẽ dẫn tới việc nhà cầm quyền phải từng bước nhượng bộ những yêu sách hoàn toàn chính đáng của tổ chức đối lập công khai. Cứ thế, quá trình thay đổi chế độ sẽ diễn ra mà không thể đảo ngược được. Lô-gic ở đây là: khi có tổ chức công khai, sự đàn áp giảm đi rất nhiều (10 phần chỉ còn 1 phần) thì số lượng người tham gia bùng nổ, số người tham gia bùng nổ dẫn tới lượng đổi chất đổi, một khối người 2-3 triệu, hoặc 5-7 triệu sẽ là sức ép khủng khiếp bắt buộc nhà cầm quyền phải thay đổi, phải từ bỏ độc quyền lãnh đạo. Và đó là diễn tiến tất yếu khi xuất hiện một tổ chức đối lập, công khai và đúng nghĩa trong lòng chế độ cộng sản.

     Câu hỏi: Khi đã quán triệt ý nghĩa của vấn đề tổ chức (công khai trong lòng chế độ cộng sản), là giải pháp thay đổi chế độ, thì cần lưu ý điều gì khi ai đó có ý định lập tổ chức?

     Trả lời:  Khi đã hiểu được, một tổ chức độc lập, công khai và đúng nghĩa hoạt động bình thường trong lòng chế độc cộng sản Việt Nam là giải pháp thay đổi chế độ thì những người thực hiện thành lập tổ chức như vậy cần tập trung vào một vấn đề: làm thế nào để tổ chức đó xuất hiện mà nhà cầm quyền không thể xóa sổ được? Nhà cầm quyền biết rõ, một tổ chức công khai, độc lập của người dân hoạt động bình thường là án tử hình đối với chế độ cộng sản, vậy thì điều gì làm họ phải chấp nhận điều này? lô-gic thông thường chỉ ra rằng, một cái chết nhanh hơn, không được lựa chọn sẽ buộc họ phải chấp nhận một tổ chức công khai của đối lập dân chủ, vì vẫn còn sự chủ động và những lựa chọn nhất định. Điều này có nghĩa là, việc tìm ra và tác động vào tử huyệt của chế độ gắn với việc lập tổ chức công khai chính là lời giải cho bài toán dân chủ hóa ở Việt Nam. 

     Về lý thuyết là như vậy, nhưng trong thực tế, rất khó để tìm ra được tử huyệt của chế độ để áp dụng. Trước đây, đã có người nghĩ ra giải pháp, đó là gắn vấn đề viện trợ nước ngoài cho Việt Nam vào việc hình thành một tổ chức công khai, độc lập. Nhưng Phong trào Dân chủ Việt Nam đã không tận dụng được dự án đó, chúng ta đã thực sự bỏ lỡ một giải pháp khả thi theo lô-gic đã được trình bày./.

Hà Nội, ngày 22 tháng 01 năm 2019

N.V.B