Từ hiện tượng H’Hen Niê nghĩ về sự độc đáo

H’Hen Niê, nhan sắc Việt Nam lọt vào Top 5 Hoa hậu Hoàn vũ 2018 đã trở thành điểm nhấn của truyền thông trong nửa tháng qua. Cho đến hôm nay, dư âm về kỳ tích của cô vẫn còn đậm nét. Mới hôm 28/12, nhiều trang báo Việt Nam đã đăng tải những lời có cánh của một số trang báo nước ngoài dành cho cô. Trong những ngày trước đó, tin tức về cô càng được truyền thông khai thác triệt để. Chưa khi nào nhan sắc Việt Nam lại khiến truyền thông phấn khích đến thế. 

‘Báo Mỹ khen H’Hen Niê 'phá vỡ mọi chuẩn mực cái đẹp'’ (Thanh Niên, 28/12),[1] 'Báo quốc tế ca ngợi 'H'Hen Niê: Người phụ nữ hoàn hảo cuối cùng đã xuất hiện' (Vietnamnet, 28/12),[2] 'Khán giả quốc tế yêu mến H'Hen Niê hơn Hoa hậu Hoàn vũ 2018' (Zing, 22/12),[3] 'Philippines – quê hương Hoa hậu Hoàn vũ 2018 – "mải miết" tìm hiểu về... H’hen Niê' (Dân Trí, 21/12),[4] và nhiều tin tức khác về H’Hen Niê không khỏi khiến tôi chú ý, dù tôi vốn không quan tâm tới các cuộc thi hoa hậu. 

Hình: Hoa hậu H'Hen Niê (Nguồn: Internet)

Tìm hiểu các tin tức về cô gái dân tộc người Ê-đê sinh năm 1992 này, tôi có thể hiểu được tại sao một số người bạn trên Facebook của tôi, nam lẫn nữ – bình thường chẳng mấy khi bày tỏ quan điểm hay cảm xúc về các cuộc thi hoa hậu cũng như về các hoa hậu – lại đăng những dòng trạng thái với những lời ngợi khen xen lẫn những cảm xúc tích cực đối với cô, và tôi thấy cô xứng đáng nhận được những lời ngợi khen lẫn những cảm xúc tích cực ấy.

Có thể nói, kỳ tích của H’Hen Niê đến một phần từ diện mạo, phong cách, và phần khác đến từ thái độ và tính cách mà cô thể hiện trước khán giả thế giới. Trong tất cả khía cạnh, cô đều có những nét độc đáo khiến mình thực sự ấn tượng so với các thí sinh khác. Nếu ở diện mạo, đó là mái tóc tém và làn da nâu,... ở phong cách, đó là chiếc áo crop top và chiếc quần ống rộng,… ở thái độ, đó là sự chân thật và tự nhiên... thì ở tính cách, đó là sự mạnh mẽ và nghị lực mà cô cho thấy thông qua câu chuyện về sự vượt thoát khỏi áp lực kết hôn ở tuổi 14 (theo tập quán kết hôn sớm của người Ê-đê), để theo đuổi học vấn và sự nghiệp cho một tương lai tốt đẹp.

Tất cả những nét ấy khiến H’Hen Niê trở nên độc đáo, và chính sự độc đáo đã làm nên vị trí của cô trong Top 5, vị trí cao nhất của Việt Nam từ trước tới nay trong các cuộc thi hoa hậu hoàn vũ. 

Nói riêng về diện mạo, theo E!News (Mỹ), H’Hen Niê đã phá vỡ chuẩn mực về vẻ đẹp của Việt Nam, và rộng hơn là toàn châu Á, nơi đề cao làn da trắng và mái tóc dài.[5] CNN Philippines cũng có bình luận tương tự khi cho rằng cô đã thay đổi chuẩn mực về cái đẹp và nổi bật giữa dàn thí sinh bởi mái tóc tém.[6] Một số trang báo trong nước như Vnexpress thì đặt câu hỏi rằng Việt Nam có nên thay đổi tiêu chí chọn lựa hoa hậu.[7]

Nói riêng về tính cách, đây chính là nét độc đáo nhất. Nếu không có sự mạnh mẽ và nghị lực, cô hẳn vẫn ở buôn làng của mình, lấy chồng và sinh con, và vì thế không có mặt ở cuộc thi này. Câu chuyện về hành trình vươn lên của cô đã truyền cảm hứng cho nhiều người trên thế giới, đặc biệt là người Philippines. Như tiêu đề của một bài báo của Phil Star mà Tuổi Trẻ dẫn lại, ‘Hoa hậu Việt Nam chiếm được trái tim của người Philippines bằng câu chuyện Lọ Lem của cô’.[8]

Sự độc đáo làm nên kỳ tích của H’Hen Niê khiến chúng ta thấy cần nhận thức lại các chuẩn mực về diện mạo và tính cách ở hoa hậu. Xa hơn, chúng ta cũng cần nhận thức lại các chuẩn mực ấy ở phụ nữ.

Ngày nay, những người phụ nữ tóc tém không phải là hiếm, song không ít người tỏ ra thiếu thiện cảm với tóc tém của phụ nữ, bởi phụ nữ được cho là nên để tóc dài. Một cách tương tự, những người phụ nữ mạnh mẽ không phải là hiếm, song không ít người tỏ ra thiếu thiện cảm với sự mạnh mẽ của phụ nữ, bởi phụ nữ được cho là nên yếu đuối. Và cái sự "nên" có phần áp đặt đến mức nhiều phụ nữ đã không thể hiện sự độc đáo của mình.

Thông thường, chúng ta đánh giá thấp sự độc đáo cho đến khi sự độc đáo được tôn vinh. Nếu H’Hen Niê không tham gia cuộc thi hoa hậu hoàn vũ, và do đó không có kỳ tích vừa qua, chúng ta không dễ nhận thấy sự độc đáo của cô là đáng giá. Trừ một số ít người, sẽ chẳng ai thấy tóc tém ở phụ nữ cũng đẹp, sẽ chẳng ai nhận thấy sự mạnh mẽ ở phụ nữ cũng đáng khuyến khích cho đến khi chính tóc tém hay sự mạnh mẽ ở họ làm nên công trạng. 

Và để hạn chế sai lầm do đánh giá thấp sự độc đáo, chúng ta cần thay đổi thái độ đối với sự độc đáo, không chỉ ở diện mạo mà còn ở tính cách, không chỉ ở phụ nữ mà mở rộng ra là ở tất cả mọi người: đó là thay vì thiếu thiện cảm đối với sự độc đáo, hãy thoải mái hơn với sự độc đáo và hãy xem sự độc đáo là tự nhiên. Trong nhiều trường hợp, chính sự độc đáo, mà không phải sự giống nhau, tạo ra các giá trị và thậm chí là tạo ra những kỳ tích khiến chúng ta bất ngờ.

Chú thích:

[1] Báo Mỹ khen H’Hen Niê 'phá vỡ mọi chuẩn mực cái đẹp
https://thanhnien.vn/van-hoa/bao-my-khen-hhen-nie-pha-vo-moi-chuan-muc-c...

[2] Báo quốc tế ca ngợi 'H'Hen Niê: Người phụ nữ hoàn hảo cuối cùng đã xuất hiện
http://vietnamnet.vn/vn/giai-tri/the-gioi-sao/h-hen-nie-duoc-bao-chi-ca-...

[3] Khán giả quốc tế yêu mến H'Hen Niê hơn Hoa hậu Hoàn vũ 2018
https://news.zing.vn/khan-gia-quoc-te-yeu-men-h-hen-nie-hon-hoa-hau-hoan...

[4] 'Philippines – quê hương Hoa hậu Hoàn vũ 2018 – "mải miết" tìm hiểu về... H’hen Niê
https://dantri.com.vn/van-hoa/bao-chi-philippines-mai-miet-tim-hieu-ve-h...

[5][6] Như [1]

[7] H'Hen Niê Top 5 Miss Universe – Việt Nam nên đổi tiêu chí hoa hậu?
https://vnexpress.net/cong-dong/h-hen-nie-top-5-miss-universe-viet-nam-n...

[8] Hoa hậu Việt Nam chiếm được trái tim của người Philippines bằng câu chuyện Lọ Lem của cô
https://tuoitre.vn/lo-lem-hhen-nie-da-chiem-duoc-trai-tim-cua-dan-philip...