Guồng quay cướp đất và sự kiện Đồng Tâm - Mỹ Đức (tiếp theo và hết)

       ...

       5/ Sự kiện Đồng Tâm - Mỹ Đức

        a - Căn nguyên gốc rễ vụ việc ở Đồng Tâm - Mỹ Đức

     Tháng 4 năm 1980, ông Đỗ Mười lúc đó là phó thủ tướng đã quyết định thu hồi 47,36 ha đất nông nghiệp của xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức để xây dựng sân bay quân sự Miếu Môn. Cũng như nhiều dự án ở Việt Nam, dự án này cũng đã không được thực thi. Năm 2010, tức sau 30 năm chờ đợi, chính phủ và bộ quốc phòng đã ra quyết định chính thức không xây dựng sân bay Miếu Môn. Như vậy, theo luật đất đai 47,36 ha đất nông nghiêp này phải trả lại cho các chủ nhân của nó. Tức là người dân xã Đồng Tâm. Nhưng điều lạ lùng đã và đang xảy ra, nó vẫn nằm dưới sự quản lý của quân đội với cái tên ngắn gọn “đất quốc phòng”.

      Chưa hết, khu đất 6,8 ha bên cạnh cũng được chính quyền xã và huyện thu hồi thành đất quốc phòng, nhưng lại được phân lô để bán. Kết quả là, tháng 11 năm 2016, nhà cầm quyền huyện Mỹ Đức cùng xã Đồng Tâm đã đưa công an, cảnh sát cơ động… đến cưỡng chế khu đất 6,8 ha mà họ gọi là đất quốc phòng, dù nhân dân xã Đồng Tâm đã nhiều năm đi khiếu kiện, nhưng không được cơ quan nào giải quyết thoả đáng.

       Ngày 15-04-2017, công an đã đi xe đến Đồng Tâm, họ yêu cầu ông Lê Đình Kình, 82 tuổi, người đứng đầu cuộc đấu tranh giữ đất, ra cánh đồng để chỉ cho họ cọc mốc đất quốc phòng. Ra đến nơi, công an đã vật ông Kình ra, bắt đưa lên ô tô, họ còn bắt thêm một số dân làng đưa đi. Theo nhiều nguồn tin, ông Kình đã bị thương tích, vỡ xương chậu.

       Lẽ ra, quân đội phải trả lại cho những người dân xã Đồng Tâm 47,36 ha đất của sân bay Miếu Môn, Viettel chỉ là một tổ chức kinh doanh giầu có của quân đội, giờ đây họ muốn có đất để phát triển cơ sở sản xuất kinh doanh, họ phải thương lượng trực tiếp với những người nông dân, mua lại đất của họ với giá thỏa thuận theo thị trường. Lẽ ra khi thu hồi 6.8 ha đất kề bên nhà cầm quyền phải định giá theo sát giá thị trường, trên tinh thần thương lượng thì nhà cầm quyền huyện Mỹ Đức đã làm ngược lại

      Căn nguyên gốc rễ vấn đề là luật đất đai bất cập: "đất đai thuộc sỡ hữu toàn dân " người dân có tiền mua đất nhưng chỉ được quyền sử dụng đất mà không có quyền sở hữu đất, khi người dân không có quyền sở hữu đất, quyền sỡ hữu đó thuộc về toàn dân - nghĩa là thuộc về nhà nước (đại diện cho toàn dân) Căn cứ trên luật này, nhà nước có quyền thu hồi và áp giá theo chủ kiến riêng, hệ quả là mâu thuẫn đất đai giữa người dân và chính quyền xảy ra khắp mọi vùng miền trên cả nước.

       b - Diễn biến vụ việc

       Ngay sau khi cụ Lê Đình Kình và 3 người nữa bị bắt đi (ngày 15/4), người dân xã Đồng Tâm đã bức xúc, bùng nổ và bắt ngay một số cảnh sát cơ động, cán bộ và lãnh đạo cấp huyện. Tổng số người mà nhân dân xã Đồng Tâm đã bắt giữ là 38 người. Trong số đó, có một phó chủ tịch huyện, 1 trưởng ban tuyên giáo huyện Mỹ Đức, một trung đoàn trưởng cảnh sát cơ động, 1 phó trưởng công an huyện và số còn lại là cảnh sát cơ động. Người dân đã giữ những người này ở nhà văn hóa xã, canh giữ cẩn mật và đối xử nhân đạo, tử tế. Cũng ngay sau đó, người dân đã rào làng (thôn Hoành), đặt những chướng ngại vật trên các con đường vào làng và cho người canh giữ kiểm soát những con đường đi vào làng. Cảnh sát, công an và các ban ngành chức năng của huyện cũng đã đổ về vây kín, kiểm soát những người muốn đi vào thôn Hoành. Không khí rất nóng bỏng.

       Ngày 17/4, sau khi thông qua các kênh thương lượng, phía nhà cầm quyền đã thả 3 người bị bắt cùng cụ Kình, và đêm hôm 17/4, phía người dân làng Hoành đã thả 15 cảnh sát cơ động. Trong các ngày tiếp theo, không khí xung quanh vụ việc ở Đồng Tâm, Mỹ Đức đã tràn ngập các trang mạng xã hội, còn trên thực địa, cảnh sát cơ động vẫn vây kín làng, kiểm soát ngặt nghèo, cắt điện, cắt sóng, phá sóng điện thoại....

     Đêm ngày 19/4, theo một số nguồn tin, phía nhà cầm quyền đã cho côn đồ tấn công, ném đá vào làng, người dân đã đáp trả và đẩy lùi hai cuộc tấn công. Đã các thông tin nhiễu loạn về việc đêm 19/4 sẽ có cuộc tấn công vào làng. Nhưng cuối cùng sự việc đã không xảy ra. Người dân yêu cầu chủ tịch thành phố Hà Nội, ông Nguyễn Đức Chung vào đối thoại với người dân về vấn đề đất đai, sau đó sẽ thả hết người. Ngày 20/4, Ông Nguyễn Đức Chung sau mấy ngày cộng đồng mạng lên tiếng yêu cầu, đã có buổi xuống làm việc với người dân, nhưng chỉ dừng lại ở huyện Mỹ Đức, gửi giấy mời 100 dân làng lên huyện họp mặt, dân không tới vì gửi giấy mời quá muộn, và sợ bị lừa bắt trên đường tới huyện. Cũng trong buổi làm việc với huyện, không có người dân xã Đồng Tâm, ông Chung đã ra quyết định thanh tra toàn diện việc quản lý, sử dụng đất sân bay Miếu Môn và đất ở đồng Sênh, xã Đồng Tâm. Lãnh đạo Thanh tra đi cùng đã hứa sẽ thanh tra đúng pháp luật trong vòng 45 ngày.

      Ngày 21/4, người dân thôn Hoành tiếp tục thể hiện thiện chí khi thả ông trưởng ban tuyên giáo huyện ủy, vì lý do nhân đạo, ông này bị bệnh và đã được thả, viết cam kết người dân đối xử tốt, không bị đánh đập, hành hạ và nhục mạ. Cộng đồng mạng tiếp tục lên tiếng yêu cầu chủ tịch thành phố tới đối thoại với người dân.

       Ngày 22/4, chủ tịch thành phố Nguyễn Đức Chung đã cùng đoàn công tác xuống tận xã Đồng Tâm đối thoại với người dân. Trong buổi làm việc, ông Chung đã hứa, và ký vào văn bản sẽ không truy tố hình sự người dân xã Đồng Tâm sau vụ việc vừa qua. Đồng thời sẽ giải quyết toàn diện vụ việc về đất đai của bà con, xem xét việc bắt giữ cụ Lê Đình Kình theo trình tự tố tụng. Bà con thôn Hoành xã Đồng Tâm đã thả nốt những người còn giam giữ. Những người này đều cam đoan không bị đối xử tệ bạc, vui mừng khi được người dân thả ra. Như vậy, đã kết thúc toàn bộ 7 ngày (từ 15-22/4) căng thẳng, phản kháng của người dân xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức.

     c - Bình luận về sự kiện

     Đây là một sự kiện lớn, quan trọng trong thời điểm khắp nơi người dân căm phẫn với nhà cầm quyền các cấp sử dụng luật đất đai về sở hữu toàn dân, thu hồi và đền bù với giá vô cùng rẻ mạt, để bán với giá đất thị trường gấp nhiều lần, mà cộng đồng mạng sử dụng từ cướp đất để nói lên bản chất của sự việc này. Lần đầu tiên ở Việt Nam người dân phản kháng, bắt giữ người của nhà cầm quyền mà lãnh đạo phải tới để đối thoại. Trước đó, đã có nhiều cuộc nổi dậy của người dân, như ở thái bình năm 1997, hoặc ở làng Nhô, hay còn gọi là thôn Lạc Nhuế, xã Đồng Hóa, huyện Kim Bảng, Hà Nam năm 1992...tất cả đều bị đàn áp một cách không thương tiếc. Đánh giá về sự kiện này, ngay lúc này đây, có thể chưa thấy hết được ý nghĩa của nó. Nhưng chúng ta cũng cần biết được, thành công của sự kiện này là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là cách ứng xử, chiến thuật của người dân xã Đồng Tâm, đã biết tận dụng sức mạnh của cộng đồng mạng trong việc yêu cầu nhà cầm quyền thực hiện những quyền lợi của mình. Có thể đánh giá nhanh một số những việc làm rất khôn khéo của bà con xã Đồng Tâm trong sự kiện vừa qua.

     - Đầu tiên, tuy bắt giữ người, nhưng bà con đã đối xử với những người bị bắt giữ rất tử tế, không hề có sự dọa dẫm, nhục mạ hoặc đánh đập, trả thù nào, mặc dù người thân của bà con bị bắt vô lý, bị đánh đập và xô đẩy tới gẫy chân, gẫy đùi...

     - Bà con viết khẩu hiệu, cắm cờ ở các điểm đặt chướng ngại vật, tất cả đều là những khẩu hiệu tuyệt đối tin tưởng vào đường lối chính sách của đảng và nhà nước, chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật. Điều này, mới nhìn qua thì thấy rằng bất lợi, rằng bà con vẫn con tin tưởng vào nhà nước thì sẽ bị lừa, hoặc sẽ bị đối xử tệ bạc. Nhưng nghĩ kỹ, thì đó là một chiến thuật hết sức khôn ngoan. Thông điệp mà bà con gửi tới nhà cầm quyền, là chúng tôi luôn tin tưởng đảng và nhà nước, luôn chấp hành pháp luật, chúng tôi làm việc này là bất đắc dĩ, để chống lại cường quyền và tham nhũng, chứ chúng tôi không chống lại đảng và nhà nước. Trong các trao đổi với nhà cầm quyền, bà con cũng hết sức mềm dẻo, chỉ yêu cầu được đối thoại với chủ tịch thành phố, chỉ yêu cầu làm rõ những  quyết định về việc sử dụng đất đai theo đúng pháp luật, sẽ chấp hành đầy đủ nếu có tất cả các văn bản quyết định về khu đất tranh chấp, đồng thời hứa thả người ngay nếu chủ tịch đối thoại....

     - Tuy nhiên, thông qua cộng đồng mạng, bà con lại gửi ra những thông điệp hết sức cứng rắn, và những thông tin gây hứng khởi và sục sôi cho cộng đồng mạng. Ví dụ, thông tin ra ngoài việc tẩm xăng vào 20 cảnh sát cơ động, lúc nào cũng sẵn sàng tử thủ, có thể hi sinh cả 6000 nhân mạng để đòi công lý..vv. Với cộng đồng mạng luôn đứng về phía bà con, và sẵn có những hiểu biết, căm phẫn đối với nhà cầm quyền thì những thông tin đó sẽ được lan truyền và nhân lên gấp nhiều lần, tạo thành một sức ép vô cùng lớn đối với nhà cầm quyền và các cá nhân giữ trọng trách trong việc giải quyết vụ việc. Nhưng hay hơn nữa, bà con Đồng Tâm luôn giữ khoảng cách với những người hoạt động trong phong trào dân chủ, và thể hiện sự độc lập, không nghe theo sự “xúi bẩy” như cách mà nhà cầm quyền hay vu cho những người đấu tranh. Đây chính là điều độc đáo của bà con xã Đồng Tâm, tận dụng được sức mạng vô biên của cộng đồng mạng, nhưng không bị mang tiếng nghe theo, hoặc kết nối, tiếp tay cho “phản động” theo cách gọi của nhà cầm quyền. Tất nhiên, đối với phong trào dân chủ, những việc này của bà con cũng làm phiền lòng không ít người. Tuy nhiên, nếu hiểu được những cạm bẫy, những đòn thù khốc liệt của nhà cầm quyền, những người đấu tranh cần hiểu và thông cảm cho bà con trong hoàn cảnh  đó.

     - Điều cuối cùng, đối với nhà cầm quyền, trong các giao dịch, bà con đã rất thận trọng, làm các văn bản, cam kết rất chặt chẽ, tùy đối tượng mà mức độ cam kết khác nhau. Có thể có người nói rằng, việc Nguyễn Đức Chung, chủ tịch thành phố chỉ làm cam kết bằng giấy viết tay, không có con dấu và điểm chỉ là không có giá trị pháp lý, hoặc không có giá trị thực hiện, thực tế. Nhưng việc một chủ tịch thành phố lớn, thủ đô đã phải ký vào cam kết, những điều được toàn thể người dân, và cả nước biết như vậy, đã là một thành công tuyệt vời. Để có thể tráo trở, lật lọng một văn bản giữa thanh thiên bạch nhật như vậy, họ sẽ phải trả giá rất lớn cho uy tín của cá nhân và của nhà cầm quyền. Có thể nói, đánh giá một cách tổng quát, trong bối cảnh hiện tại, người dân xã Đồng Tâm đã làm được điều kỳ diệu, một thắng lợi tuyệt đối, mặc dù con đường phía trước không hề bằng phẳng, dễ dàng mà có thể phải trả giá khá đắt./.

Hà Nội, ngày 27/4/2017

N.V.B