Thủ tướng và biểu tình.

Hình như hai phạm trù này hoàn toàn khác nhau, khác đến độ như nước với lửa.

Thế nhưng một Thủ tướng thông minh và quyết đoán sẽ biết thế nào lấy lửa để đun nước và lấy nước để chữa lửa, nhất là trong bối cảnh dân với chính phủ như nước với lửa như hiện nay.

Lửa từ lòng dân nung sôi khắp mọi miền. Miền Bắc và Trung nhìn cá chết khắp nơi mà lòng quặn thắt. Không được sống với nghề cá là thảm họa, không được mua bán kinh doanh các loại hải sản là bóng ma cho mọi gia đình và doanh nghiệp, kể cả hải sản xuất khẩu sẽ gặp các rào cản kỹ thuật từ các nước nhập khẩu thủy sản của Việt Nam.

Miền Nam đang chịu một cuộc hạn mặn gay go nhất trong lịch sử. Lúa thất mùa và những loại cây trồng khác đang cùng với tôm cá nuôi trong bè thi nhau chết đang là ác mộng cho các địa phương nơi trước đây vốn vẫn mang danh là vựa lúa của cả nước. Vựa lúa ấy đang thủng lổ và chưa ai có biện pháp nào hữu hiệu để đối phó.

Hình ảnh một nền kinh tế có vấn đề đang nằm trước mắt và chính phủ không thể thờ ơ hay chờ đợi những nguồn khác thay thế. Mọi nguồn lực khác từ quốc tế đều nhìn vào cuộc khủng hoảng này và nhìn cách ứng phó của Thủ tướng.

Và Thủ tướng đã tỏ ra non tay khi tuyên bố: Hãy cảnh giác, tỉnh táo trước những luận điệu xấu, nhất là âm mưu kích động biểu tình, bạo loạn.

Từ câu nói này, cả bộ máy an ninh đã khởi động và cuộc biểu tình ngày Chúa Nhật 8 tháng 5 đã có máu và nước mắt. Phát pháo lệnh của Thủ tướng không làm cho người biểu tình sợ hãi, họ vẫn tập trung thành từng toán nhỏ họp nhau lại sau biểu tình, đưa những lời lẽ chống đối công khai và mạnh mẽ hơn về thái độ của nhà nước. Hàng trăm clip biểu tình và đàn áp xuất hiện khắp trên mạng và không ai thấy thiện chí nhỏ nào của chính quyền trong nỗ lực giải quyết vụ đầu độc môi trường, ngoại trừ nỗ lực đàn áp người dân để ổn định chính trị.

Thủ tướng vẫn theo con đường của những người tiền nhiệm: Ổn định chính trị với bất cứ giá nào, kể cả sự căm thù của nhân dân. Thủ tướng không thể nghĩ có cách nào khác để ổn định chính trị, ít nhất trong thời gian dầu sôi lửa bỏng này. Ông và hệ thống không tin rằng người dân biểu tình vì khao khát được chính phủ bảo vệ họ chứ không phải bảo vệ tập đoàn nào, kể cả tập đoàn Formosa, hiện đang bị cáo buộc là nơi xả chất độc giết chết môi trường biển, giết chết cuộc sống người dân và giết luôn nền kinh tế vốn lệ thuộc nặng nề vào đầu tư nước ngoài.

Nếu Thủ tướng được tham mưu giỏi ông sẽ không tuyên bố những câu có tính cách khích động vừa qua. Ông cần đi một nước cờ cao hơn người tiền nhiệm để bảo vệ dân chúng, dù sự bảo vệ này chỉ là hình thức.

Ông nên ra lệnh bảo vệ người biểu tình bằng lực lượng chống biểu tình. Có nghĩa là cho phép người dân biểu tình trong ôn hòa đưa ra nguyện vọng và nỗi bức xúc của họ cho Formosa thấy. Cuộc biểu tình càng nhiều người tham gia thì áp lực với Formosa càng mạnh. Lực lượng chống biểu tình của chính phủ sẵn sàng giữ và ổn định trật tự để không bị đưa vào tình thế bất ngờ. Hai động thái này vừa gây áp lực với Formosa vừa tạo lòng tin cho người dân sau tám năm mất trắng dưới thời ông Dũng.

Làm được như vậy ông sẽ một ná bắn hai chim. Thứ nhất: các cuộc biểu tình chống Formosa, thứ hai: sức ép của Bắc Kinh.

Formosa: đã có đầy đủ bằng chứng về việc tự ý xây ống thải không giấy phép, mua hàng trăm tấn hóa chất độc hại và hệ thống xử lý nước thải không đúng theo quy chuẩn. Thủ tướng có quyền ra lệnh ngưng ngay mọi hoạt động hiện nay của Formosa và tuyên bố nếu điều tra thấy tập đoàn này vi phạm sẽ bị bồi thường, đưa người trách nhiệm ra tòa và phải chịu xử lý như tội phạm đầu độc môi trường sống của Việt Nam.

Formosa chỉ là một con cá rất nhỏ trong dòng chảy phát triển của Việt Nam. Dù nó mang lại cho Hà Tĩnh nguồn thu thuế khá nhiều nhưng không phải là đủ vì chung quanh số tiền thuế này là những tiềm ẩn về an sinh nặng nề đối với chính quyền địa phương trong tương lai. Thủ tướng phải nêu rõ thực trạng này trên truyền thông đại chúng để các địa phương khác rút kinh nghiệm trong tương lai khi chấp nhận bất cứ dự án nào từ nước ngoài.

Đó là nói Formosa là của Đài Loan. Nếu Formosa là của Trung Quốc đứng phía sau thì sao?

Thủ tướng có thể chủ quan về yếu tố Trung Quốc trong vấn đề Formosa. Thử lướt một vòng mạng xã hội ông sẽ thấy rằng ám ảnh Trung Quốc giết hại người dân Việt Nam đang đè nặng tâm thức bất cứ ai có quan tâm về vấn đề cá chết. Chính yếu tố Trung Quốc đang làm dậy sóng câu chuyện Formosa chứ không phải tự thân những con cá nằm phơi bụng trên bờ làm người dân lo sợ.

Khi giải quyết câu hỏi về Formosa chính Thủ tướng đã bẻ gãy chiếc khóa khu vực nhạy cảm trong Bộ chính trị và nếu bị Bắc Kinh làm áp lực, ông càng có lý do để trả lời: Nếu các ông đẩy chính phủ vào tư thế chống lại nhân dân một cách triệt để thì không còn một vây cánh nào của Trung Quốc nữa có thể tồn tại ở Ba Đình.

Hãy hỏi Bắc Kinh: các ông chọn một chính phủ thân Bắc kinh nhưng hợp lòng dân Việt Nam hay chọn một chính phủ phản dân hại nước để quỳ gối trước đế quốc đỏ?

Không ai tin rằng Bắc Kinh sẽ ngu ngốc đến nỗi buộc ông bước xuống vì Formosa. Trung Quốc quá khôn ngoan để hiểu rằng họ không thể khuất phục Việt Nam qua một Thủ tướng có tâm thức của Lê Chiêu Thống. Họ cần một Thủ tướng thông minh trong hoàn cảnh hiện nay vì dân chúng Việt Nam đã thông minh hơn ông cha họ vào những năm mà cách mạng tháng Tám nổ ra nhiều lần.

Thủ tướng sẽ chiến thắng lòng dân lẫn ý đảng nếu vượt qua được nỗi ám ảnh nhìn đâu cũng thấy thế lực thù địch. Nhất là vượt qua được tâm lý sợ hãi Trung Quốc, tâm lý chung của cả Bộ chính trị đã và đang giết dần mòn ý chí Việt Nam.