Nhân tai bắt nguồn từ sự coi thường sinh mạng con người (P.2)

CHÁY NHÀ, CHÁY CHỢ, CHÁY CƠ QUAN DO BẤT CẨN

Ở VN khi xây nhà dường như chúng ta chưa chú ý đúng mức đến yếu tố an toàn nếu lỡ xảy ra sự cố gì. Nhất là nhà ở các thành phố lớn, đông dân cư như Sài Gòn, Hà Nội...thường chỉ có một cửa ra vào, các cửa sổ thì thường có song sắt. Nếu xảy ra hỏa hoạn ngay gần cửa ra vào là hết đường thoát. Đã từng có những vụ cháy rất thương tâm, nhà lầu, cháy ở tầng dưới, ngay gần cửa ra vào thế là cả nhà đành la hét chờ chết, hàng xóm nghe tiếng la nhưng cũng bất lực không thể làm gì vì cửa ra vào đã khóa bên trong.

Nên chăng nhà ở thành phố đông dân cư nên có cửa hậu, cửa hông, cửa thoát hiểm, cùng lắm phải có ít nhất vài cửa số có cửa kính để nếu cần là đập bể kính thoát ra, phải có cầu thang thoát hiểm, hoặc chứa sẵn dây thừng, khi cần ở trên lầu cũng có thể mở cửa sở, tuột xuống ra bên ngoài. Mọi căn nhà khi xây phải đảm bào yếu tố an toàn, đường thoát hiểm và chính quyền địa phương, các cơ quan ban ngành liên quan phải có trách nhiệm giám sát điều này.

Những thành phố lớn như Sài Gòn, Hà Nội…thường có vô số những con hẻm, nhiều con hẻm cụt, chỉ có một lối ra duy nhất, hoặc quá chật hẹp, ngoằn ngoèo, khi xảy ra sự cố thường rất khó khăn để cứu người. Đã từng có những trường hợp nhà cháy trong hẻm mà xe cứu hỏa không vào được, hoặc kéo dây không tới…

Cháy nhà do bất cẩn đã đành, cháy chợ, cháy cơ quan cũng thế. Trong những vụ cháy chợ Hóa An (Biên Hòa, Đồng Nai), cháy nhà máy gạch men Viglacera Thăng Long (thị xã Phúc Yên, Vĩnh Phúc), cháy chợ Ngã Tư Sòng (xã Cam Thanh, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị)…kể trên đều là do sự bất cẩn, cầu thả của một ai đó.

Như vụ cháy ở khu vực phía sau tòa nhà CT Plaza, đối diện cổng nội địa sân bay Tân Sơn Nhất ngày 22.3 may mà đám cháy được dập tắt kịp thời, nhưng “Theo P.V VietNamNet tại hiện trường, đây chỉ là vụ đốt rác dọn vệ sinh của công nhân xây dựng tòa nhà sát bên trung tâm thương mại. Vật liệu đốt có lốp xe cũ gây ra khói đen bốc cao, khiến nhiều người lầm tưởng là vụ cháy lớn.” (“Khói đen kịt gần sân bay Tân Sơn Nhất”, VietnamNet). Làm sao mà lại đốt rác, có cả lốp xe cũ ngay sát trung tâm thương mại, sân bay đông người như vậy, nếu lỡ cháy lớn thì sao?

Hình như năm nào ở VN cũng có những vụ cháy trường, cháy chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, quán bar, nhà hàng… với mức độ thiệt hại nhiều hay ít. Và khi xảy ra một vụ thật sự nghiêm trọng, báo chí lại vào cuộc, lại lôi ra bao nhiêu sự “hồn nhiên” sống giữa mối nguy hiểm của người Việt cũng như sự quản lý lỏng lẻo, vô trách nhiệm của giới có thầm quyền. Nhìn đâu cũng thấy có vấn đề về việc thực hiện và áp dụng các tiêu chuẩn an toàn trong xây dựng, phòng cháy chữa cháy.

Ở nhiều ngôi chợ hàng hóa được các tiểu thương bày bán tràn lan, che chắn hầu hết các lối đi, nếu chẳng may xảy ra sự cố cháy thì sẽ rất dễ dẫn đến cháy lan sang các dãy quầy hàng khác; đồng thời việc lấn chiếm các lối đi sẽ gây khó khăn trong việc dập lửa, cứu người bị nạn và tài sản khi có cháy xảy ra; hê thống điện, dây điên còn chằng chịt, chưa có biện pháp đảm bảo an toàn, cửa thoát hiểm đôi khi cũng bị bít kín bởi hàng hóa…

Tại một số quán bar, vũ trường còn nguy hiểm hơn, như một số bài báo đã chỉ ra: “Với thiết kế kín mít đặc trưng, các vũ trường, quán bar khi xảy ra cháy sẽ khiến nhiều người có thể bị chết ngạt, lực lượng chữa cháy rất khó tiếp cận dập lửa” (“6 vụ cháy vũ trường, quán bar kinh hoàng nhất Việt Nam”, báo Giao Thông); “Những lối vào nhỏ hẹp, những phòng hát được tận dụng tối đa diện tích khiến người vào phải có nhân viên dẫn lối nếu không muốn đi lạc, nơi nào cũng ngồn ngộn thiết bị âm thanh, ánh sáng, vật liệu dễ cháy… Đó là nguyên nhân khiến các quán bar, karaoke, vũ trường luôn trong tình trạng báo động về nguy cơ cháy.” ("Liên tiếp cháy ở quán bar, vũ trường gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”, CAND). Mà nguyên nhân đều là do bất cẩn của con người, ví dụ như trong lúc hàn xì lửa bắn vào các vật liệu dễ cháy xung quanh chẳng hạn.

Còn những loại tai họa khác, cũng do con người gây ra như không bảo đảm điều kiện an toàn trong lao động, trong xây dựng gây chết người, từ sập công trình đang thi công do chất lượng công trình kém, có những trường hợp người đi đường bị sập những cái hố do thi công sửa chữa đường nhưng lại chỉ đậy điệm qua loa, không có rào chắn, bảng cảnh báo rõ ràng gây tai nạn, hoặc chất lượng đường sá xuống cấp, hư hỏng nặng nề gây ra tai nạn giao thông…

Trong vụ tàu kéo sà lan đâm sập cầu Ghềnh ngày 20.3 vừa qua, bài “Sập cầu Ghềnh: Những cảnh báo bị bỏ qua…” trên báo Tuổi Trẻ viết: “Và khi sự cố xảy ra, người ta mới giật mình khi thấy quá nhiều lỗ hổng từ công tác quản lý nhà nước đến ý thức của người lái tàu, lái sà lan.”

Những lỗ hổng đó là, lái tàu thì không có bằng lái, còn chiếc tàu kéo sà lan đâm sập cầu Ghềnh đã… hết hạn kiểm định gần 3 tháng!

Bài báo viết:

“Thêm nữa, lẽ ra đối với những cây cầu “trăm tuổi” như thế này thì cơ quan quản lý phải xây dựng các trụ chống va đập, vành đai bảo vệ cầu…

Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai thì nói tỉnh đã lưu ý Bộ GTVT nhưng không hiểu vì sao chưa được giải quyết? Lãnh đạo Bộ GTVT thì bảo thời gian tới bộ sẽ cho khảo sát lại để tiến hành xây dựng các trụ chống va đập.

Đã có quá nhiều sự cố xảy ra với các cây cầu, nhất là những cây cầu có đường sắt đi qua. Riêng cầu Bình Lợi mấy năm qua đã xảy ra hàng chục vụ va đập làm gián đoạn tàu lửa, cũng may nó chưa sập như cầu Ghềnh.

Không cần nghĩ đâu xa, chỉ riêng hiện tượng và nguy cơ từ cầu Bình Lợi đã là những cảnh báo cấp thiết cho cầu Ghềnh và các cây cầu khác, nhưng đáng tiếc nó đã không được người ta để ý tới.”

TÂM LÝ COI THƯỜNG SINH MẠNG CON NGƯỜI

Đối với các loại thiên tai như lụt lội, mưa bão, hạn hán…vẫn thường xảy ra trên đất nước VN, chúng ta đành phải chịu, chỉ cố gắng hạn chế mức độ thiệt hại chừng nào hay chừng đó, nhưng với tất cả những tai họa do con người, lẽ ra sẽ không xảy ra hoặc mức độ sẽ không lặp đi lặp lại như chúng ta thấy lâu nay.

Trong tất cả những trường hợp tai họa mà bài viết này đã nêu ra cũng vậy, đều không chỉ xảy ra một lần. Báo chí truyền thông cũng đã lên tiếng rất nhiều. Lâu lâu có một vụ nghiêm trọng xảy ra báo chí lại xới lên, dư luận lại bức xúc, rồi đâu lại vào đó.

Vấn đề ở đây nằm trong ý thức từ người dân cho tới nhà cầm quyền. Với người dân, là ý thức rất kém về giữ gìn an toàn cho môi trường sống chung, về việc tôn trọng pháp luật, còn với chính quyền các cấp, các cơ quan ban ngành có liên quan, là lơi là trong ngăn chặn, giám sát và xử lý, trừng phạt những trường hợp vi phạm, cũng như có những biện pháp thay thế. Sâu xa bên trong, tất cả đều bắt nguồn từ một nguyên nhân mà cả người dân lẫn nhà cầm quyền đều không thực sự nhận ra: sự coi thường con người.

Trong một xã hội, một chế độ mà con người được coi trọng, và mạng sống con người là quý giá nhất, thiêng liêng nhất, mọi việc làm dù nhỏ nhất của từ người dân cho tới chính quyền, sẽ luôn luôn đặt yếu tố vì con người, bảo vệ con người lên trên hết và bất cứ hành vi, việc làm nào có khả năng gây hại, gây nguy hiểm cho con người phải được ngăn chặn, xử lý ngay lập tức. Đó mới thực sự là một nhà nước “vì dân, do dân và của dân”.

Bao giờ thì chúng ta sẽ bớt đi những tai họa phi lý, những cái chết oan uổng?