Lễ, hội, tín ngưỡng và chuyện bát nháo thời sản mạt - Phần II

Chính sách thay đổi?

Những năm gần đây, những người quan sát vấn đề tôn giáo tại Việt Nam đã nhận thấy những thay đổi khá nhiều tại Việt Nam về các hoạt động mà nhà nước gọi là tín ngưỡng hoặc tôn giáo. Nhiều chùa chiền khổng lồ được xây dựng, trùng tu, xây mới. Nhiều chùa, miếu đã được nhà nước Cộng sản cố tình ra sức tiêu diệt, đập bỏ trong thời kỳ "Tiến hành cuộc Cách mạng tư tưởng và văn hóa" do Đảng CS lãnh đạo.

Thế nhưng, khi mà Đảng CS vẫn kiên định lấy Chủ nghĩa Mác - Lenin vô thần làm "kim chỉ nam" cho mọi hành động của mình, thì hành động của Đảng CS gần đây hầu như đi ngược với những hành động họ đã từng hành xử bao nhiêu năm qua với tôn giáo, đền chùa, miếu mạo...

Phải chăng, Đảng CS, nhà nước này đã thay đổi chính sách và cách nhìn đối với tín ngưỡng và tôn giáo của nhân dân?

Xin thưa, đừng có ngây thơ như vậy.

Nhà nước Việt Nam có thể phát biểu nhiều câu không nhất quán và không đáng tin. Nhưng riêng câu này thì rất đáng chú ý và có độ tin tưởng cao, rằng thì là "Chính sách của Việt Nam là nhất quán trong vấn đề tôn giáo và tín ngưỡng". Vấn đề ở chỗ chính sách đó ra sao?

Thông thường, tín ngưỡng, tôn giáo là một đề tài cấm kỵ và là một lĩnh vực luôn được ưu tiên trong chính sách phá bỏ, tiêu diệt. Hàng vạn ngôi chùa, miếu mạo, hàng ngàn nhà thờ, thánh thất đã bị chiếm đoạt, biến tướng, phá hoại không thương tiếc thành chuồng bò, thành kho hợp tác xã, thành nhà riêng, thành trụ sở Ủy ban, thành khách sạn. Cho đến nay, chỉ riêng Giáo hội Công giáo Việt Nam vẫn còn 2.500 cơ sở tôn giáo bị chiếm đoạt trái pháp luật. Những giáo dân Công giáo trong chế độ Cộng sản luôn được coi là "công dân hạng hai" như là điều đương nhiên, không cần bàn cãi. Hầu hết các ngành nghề quan trọng, các chức vụ từ lớn nhỏ, đều loại trừ thẳng cẳng những người công giáo chân chính. Nếu họa hoằn có, thì chỉ có những người đã ngang nhiên bỏ đạo công giáo cách công khai theo Chủ nghĩa vô thần Cộng sản mới có cơ hội.

Không riêng gì công giáo, các tôn giáo khác nếu không được hoặc không chịu "sự lãnh đạo tuyệt đối của đảng cộng sản" đều chịu chung một số phận tương tự. Chỉ cho đến khi nào nhà nước CSVN nắm được đằng chuôi, chắc chắn điều khiển được tôn giáo kiểu "Đạo pháp - Dân tộc - Chủ nghĩa Xã hội" thì cái gọi là tôn giáo đó mới có cơ hội được tồn tại và ủng hộ.

Và đó là chính sách nhất quán xưa nay của Cộng sản Việt Nam.

Liên minh tiêu diệt!

Vấn đề tôn giáo trong những năm gần đây ở Việt Nam, đã là một đề tài được quan tâm đặc biệt. Năm 2014, đặc phái viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc, ông Bielefeldt đã có báo cáo trước ĐHĐ Liên Hiệp quốc về những vấn đề này. Trong cuộc viếng thăm Việt Nam 10 ngày tại Việt Nam, những vấn đề ông nhìn thấy đã bộc lộ những điều cơ bản về cái gọi là "Quyền tự do tôn giáo" tại Việt Nam đã và đang bị xâm hại ra sao. Tại cuộc họp báo, những chống chế của nhân viên Bộ Ngoại giao cũng không đủ để phản bác được những vấn đề về tự do tôn giáo tại Việt Nam.

Vậy có thể giải thích thế nào về những lễ hội, đình chùa... được làm rầm rộ khắp nơi, thậm chí chính quyền đứng ra tổ chức cả việc xây dựng chùa?

Trong việc giải thích các mối quan hệ, liên minh trong Chủ nghĩa Cộng sản, người ta nói đến một phạm trù, đó là "Liên minh tiêu diệt" - Nghĩa là có sự liên minh trong một thời điểm, một hoàn cảnh nào đó, nhưng đó là phương pháp liên minh để loại trừ và tiêu diệt lẫn nhau.

Với tôn giáo, khi mà tư tưởng Cộng sản, miếng bánh vẽ về Thiên đường Cộng sản không còn đủ mùi vị và màu sắc hấp dẫn đám dân thường, khi mà thế và lực của những người Cộng sản đã yếu đi bởi bản chất thực tế trần trụi phơi bày. Họ dần dần mất đi ngay cả những niềm tin có từ sự ngây thơ và cuồng tín bởi sản phẩm tuyên truyền, xã hội rơi vào khủng hoảng niềm tin trầm trọng. Và khi đó, việc đàn áp, tiêu diệt thẳng tay đối với tín ngưỡng, tôn giáo, niềm tin của dân chúng không còn nhiều cơ hội thành công, thì người Cộng sản đã đổi chiến thuật của họ.

Một trong những chiến thuật đó, là thực hiện cái gọi là "Liên minh tiêu diệt" như đã nói ở trên.

Trước hết, đó là tăng cường xâm nhập và lũng đoạn các tổ chức tôn giáo  bằng nhiều hình thức. Từ việc can thiệp đầu tiên về nhân sự, về đào tạo, về giáo lý... cho đến việc sáp nhập, chia tách, công nhận hoặc đàn áp... tất cả đều được thực hiện nhằm áp đặt, thiết lập sự can thiệp của nhà nước vào tôn giáo và tín ngưỡng càng nhiều càng hay, càng sâu càng tốt.

Với Phật Giáo, nhà nước CSVN gộp chung tất cả vào một rọ gọi là Giáo hội Phật Giáo Việt Nam mặc cho trong đó có nhiều hệ phái, nhiều giáo lý với những nội dung tín ngưỡng khác nhau. Không sao hết, miễn là nhà nước dễ bề quản lý và khuynh loát. Phần còn lại những ai không chịu chui vào rọ, thì sẽ được phong cho cái nhãn "Thế lực thù địch".

Một điều trớ trêu nữa là tất cả chùa chiền, đình, đền, miếu mạo... tất tần tật đều được gắn cho... Phật Giáo và nhà nước quản lý. Khi nhà nước tập trung tất cả vào một rọ, thì lúc đó cái gọi là "Sự lãnh đạo tuyệt đối" đã chiến thắng tất cả, kể cả giáo lý, luân lý cũng như những nguyên tắc cơ bản nhất của Phật giáo đều bị lũng đoạn.

Hậu quả nhãn tiền

Và sau đó là một giai đoạn mới mở ra cho các lễ hội, các đình đền, các chủa chiền cũng như nhà thờ (nếu có thể "quản lý") được tha hồ mở "hội", miễn lôi kéo được quần chúng, ru ngủ được người dân xa rời các sự quan tâm đến những vấn đề cốt lõi của cuộc sống như Tự do tín ngưỡng, quyền con người, lãnh thổ đất đai, chế độ độc tài toàn trị, đời sống bấp bênh và xã hội nhũng lạm nặng nề bất ổn.

Người ta có thể thấy những đám rước dài lê thê, rúng động cả một vùng, lễ hội hết ngày này sang ngày khác với hàng chục vạn người. Không sao hết, miễn là những người đến hội hớn hở, ra về vui vẻ không cần biết lãnh thổ đang bị đe dọa bởi bọn bành trướng Trung Quốc hoặc những người đồng đạo, đồng bào mình đang bị cướp đất, cướp nhà để được lưu vong chính trên quê hương.

Nhà nước có thể để cho những cuộc đón rước những người khách nước ngoài hàng ngàn người đầy cờ hoa. Không sao hết, miễn là khi đón tiếp, đoàn người đó che mất con mắt người khác những cuộc đàn áp đẫm máu và khốc liệt anh em mình ngay bên cạnh.

Người ta có thể thấy hàng đoàn xe đưa đón các vị chức sắc tôn giáo khi đến Việt Nam có còi hụ dẫn đường. Sẵn sàng thôi, miễn không ai nhắc đến những nơi giáo dân đang đối mặt với ngăn chặn, bắt bớ, cấm cách đòi phá hoại dù chỉ là mái lán đơn sơ làm nơi thờ tự.

 Nhà nước có thể để cho những ông sư ăn chơi hàng hiệu, mua sắm, sinh hoạt không cần chuẩn mực, miễn là họ biết ca ngợi rằng đảng sáng suốt, công ơn trời biển, rằng "nực nượng công an của ta tài nhất thế giới" hoặc yêu cầu thằng tay trừng trị những ông sư không chịu nghe lời hoặc ca ngợi đảng "nà vi phạm pháp nuật".

Và tất cả những điều đó, đã góp phần không nhỏ làm băng hoại xã hội và đất nước, hậu quả được thể hiện trong những lễ, hội, những hoạt động bát nháo hiện nay.

Việc các lễ hội tưng bừng đua nhau màn bạo lực, xuất phát từ không chỉ là những hậu quả của một xã hội vốn thích sử dụng bạo lực, lấy bạo lực làm cơ sở cai trị xã hội trong chế độ Cộng sản với cái tên rất mỹ miều là "Chuyên chính vô sản". Mà nó còn là hậu quả của sự biến tướng, băng hoại của các nghi thức tôn giáo, tín ngưỡng, văn hóa đã bị phá hoại nghiêm trọng.

Người có niềm tin, tín ngưỡng thật sự, chẳng ai có thể tin rằng khi đạp những người khác đến ngất xỉu để cướp bằng được ấn Đền Trần, thì có thể được hưởng những điều tốt đẹp từ chiếc ấn đó.

Chẳng ai có niềm tin thật sự lại có thể tin rằng khi dâng chiếc bánh dày lên vua Hùng, thì vua Hùng lại nhận lòng thành của họ và bị lừa khi họ độn bọt xốp vào trong.

Chẳng ai tin được rằng những người làm tượng đài Điện biên Phủ có niềm tin hoặc lòng yêu nước, khi chính họ đã bớt xén rút bớt cả lượng đồng đúc những bức tượng được coi là thiêng liêng.

Khi một xã hội được xây dựng bằng bạo lực và lừa dối, thì mọi biến tướng của lễ, hội, tín ngưỡng theo hướng đó chỉ là sự sa đọa, suy đồi về văn hóa mà thôi.

Hà Nội, Ngày 28/2/2015

·       J.B Nguyễn Hữu Vinh

Xem Phần I tại đây: https://www.rfavietnam.com/node/2472