Các em lại ra toà

 
Lê Diễn Đức

 
Không biết bao giờ phiên toà phúc thẩm sẽ diễn ra và tại đâu, nhưng một lần nữa, Phương Uyên và Nguyên Kha lại đối diện với toà án.
 
Hai tuần sau khi bị tuyên án tổng cộng 14 năm tù giam và 6 năm quản chế, Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha đã kháng cáo.
 
Phương Uyên và Nguyên Kha đã khẳng định lòng yêu nước qua việc tố cáo Trung Quốc xâm lăng Việt Nam. Tuy nhiên cả hai đều quyết định "không xin giảm án" mà cốt có cơ hội được nói hết ý của mình đã không được biểu thị trong phiên xử ngắn ngủi và bất minh ngày 16/05/2013.
 
Phương Uyên, cô gái bé nhỏ, 21 tuổi, nói rằng, "rất uất ức về bản án cũng như còn rất nhiều việc chưa giải bày được … vì trong phiên xử bị quan tòa ngăn không cho nói… . Uyên nói là rất "sốc" vì bản án, nhưng sau mấy ngày thì lấy lại được tinh thần…
 
Phiên tòa 16/05 hầu như không làm sáng tỏ bất cứ một vấn đề gì, không có nhân chứng, không có vật chứng, thậm chí không đưa ra được những căn cứ để buộc tội. Một câu hỏi rất đơn giản là khẩu hiệu "Tàu khựa cút khỏi Biển Đông" mà Phương Uyên viết bằng máu có vi phạm luật pháp Việt Nam hay không, Phương Uyên hỏi đến ba lần nhưng chánh án không trả lời được, cả bồi thẩm đoàn cũng ngồi im, cuối cùng họ cho em về chỗ...", theo lời của mẹ Phương Uyên.
 
Ngay sau phiên toà sơ thẩm của Phương Uyên và Nguyên Kha hôm 16/5, đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam đã phản đối bản án và kêu gọi trả tự do cho hai người này.
 
Trong một cuộc điều trần tại quốc hội Hoa kỳ với chủ đề “Các mối quan hệ Việt-Mỹ” do Tiểu ban Châu Á-Thái Bình Dương thuộc Ủy ban Đối Ngoại Hạ viện Mỹ tổ chức hôm 5/6, theo đài VOA, Phó Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách Dân chủ - Nhân quyền - Lao động, ông Daniel Baer, tuyên bố:
 
“Tôi cam kết sẽ tiếp tục nêu lên trường hợp của hai nhà hoạt động này cũng như thúc đẩy nhà cầm quyền Việt Nam trả tự do cho Uyên và bạn của cô ấy là Kha”.
 
Phát biểu của ông Baer, người dẫn đầu phái đoàn Hoa Kỳ sang Hà Nội đối thoại nhân quyền hôm 12/4 vừa qua, được đưa ra trước yêu cầu của Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, dân biểu Ed Royce, đòi hỏi chính phủ của Tổng thống Barack Obama phải làm sao để chứng tỏ rằng các cuộc đối thoại nhân quyền hằng năm với Việt Nam mang lại những tiến bộ hay kết quả cụ thể.
 
Ông Ed Royce nhấn mạnh với hai giới chức trong hành pháp Hoa Kỳ tham gia buổi điều trần gồm Phó Trợ lý Ngoại trưởng Daniel Baer và Quyền Trợ lý Ngoại trưởng đặc trách Đông Á-Thái Bình Dương, Joseph Yun, rằng:
 
“Xin quý vị làm ơn cho thấy ít nhất một ví dụ để chứng tỏ rằng các cuộc đối thoại nhân quyền hiện tại với việt Nam có thể mang lại một số kết quả đúng với ý nghĩa khi nói rằng chúng ta muốn cùng nhau làm việc cho nhân quyền và cho tương lai. Bản án của Phương Uyên và Nguyên Kha là điểm quan trọng để nhà cầm quyền Hà Nội bắt đầu trong tiến trình đó”.
 
Chủ tịch Ủy ban Đối Ngoại Hạ viện Mỹ nói Hoa Kỳ không thể không hành động hay không lên tiếng trước các vi phạm trầm trọng hàng loạt của Việt Nam khi mà chỉ trong 6 tuần lễ đầu năm nay Hà Nội đã tống giam hơn 40 các nhà bất đồng chính kiến như Uyên và Kha.
 
Ông Royce nói áp lực Việt Nam phóng thích Uyên và Kha hay những nhà hoạt động tương tự khác không phải là một đòi hỏi quá đáng vì cái “tội” mà họ bị trừng phạt chỉ là thực thi nhân quyền, bày tỏ quan điểm ôn hòa của công dân, vốn là những điều mà Việt Nam đã tự nguyện cam kết tôn trọng với quốc tế.
 
Theo dân biểu Royce, không có gì có thể biện minh được cho hành vi bắt bớ, đánh đập, giam cầm của chính phủ Việt Nam đối với Phương Uyên và Nguyên Kha để trả đũa cho việc họ đã rải truyền đơn kêu gọi bảo vệ chủ quyền lãnh thổ.
 
Vẫn theo lời Chủ tịch Ed Royce, Hoa Kỳ cần phải dùng đòn bẩy đang có để kiểm tra các vi phạm nhân quyền của Việt Nam, để chứng tỏ hành động của Mỹ đi đôi với lời nói trong lĩnh vực cổ xúy và bênh vực nhân quyền toàn cầu.
 
Dân biểu Gerry Connolly thuộc đảng Dân chủ khuyến cáo rằng lập pháp, tức Quốc hội, có thể khước từ đề nghị của hành pháp liên quan đến Hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương TPP với Việt Nam nếu thành tích nhân quyền của Hà Nội không được cải thiện.
 
Trường hợp của Uyên và Kha cũng được đại sứ Liên hiệp Châu Âu tại Việt Nam nêu lên khi bày tỏ quan ngại về tình trạng bắt bớ, bỏ tù các nhà bất đồng chính kiến và các blogger tại Việt Nam. 
 
Tại một cuộc gặp với giới hữu trách Việt Nam hôm 24/5, đại sứ EU, Franz Jessen, đã kêu gọi Hà Nội ngay lập tức xem lại các bản án nặng nề dành cho các nhà hoạt động như Phương Uyên, Nguyên Kha, và các thanh niên Công giáo thuộc Dòng Chúa Cứu Thế. Đại sứ Liên hiệp Châu Âu cũng đã phản đối việc chính quyền Việt Nam từ chối yêu cầu của EU muốn được tham dự các phiên xử ấy.
 
Phiên toà của Phương Uyên và Nguyên Kha là một hiện tượng và biểu tượng của tinh thần phản kháng dứt khoát, trực diện và ngoại lệ. Vì rằng, từ trước đến nay, trong tất cả các phiên toà xét xử những nhà bất đồng chính kiến, những nhà tranh đấu dân chủ và nhân quyền, chưa hề có một ai can đảm thừa nhận chống lại Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN). Thông thường, mức độ của các trường hợp trước đó chỉ dừng lại ở sự xác nhận cách thức biểu hiện ôn hoà các chính kiến, phê phán các chính sách của nhà nước, nhưng chống lại ĐCSVN thì không.
 
Phương Uyên và Uyên Kha đã chứng tỏ thái độ rất bản lĩnh, một sự trưởng thành về nhận thức ở cái tuổi còn rất trẻ. Hai em chẳng hề bị ai "giật dây", "kích động" hay "xúi dục".
 
Ngay cả chuyện cờ vàng cũng không phải là cái cớ để toà án kết tội, vì theo Phương Uyên, đuợc học tập lịch sử nước nhà, cờ vàng ba sọc đỏ tồn tại từ năm 1890, từ thời Nhà Nguyễn, mang truyền thống và sắc thái quốc gia Việt Nam. Lá cờ, tự dưng nó không phải là sự chống đối nhà nước Việt Nam mà là một cách quảng bá tinh thần quốc gia của dân tộc Việt.
 
Khẩu hiệu mà Phương Uyên phát tán có nội dung: “Vì danh dự dân tộc, chống giặc Tầu . Vì tương lai đất nước, chống tham nhũng”.
 
Chống ĐCSVN tức là chống lại sự lãnh đạo và chính sách của ĐCSVN, một đảng thời nay chỉ biết ăn mày quá khứ, đã biến chất, phản bội lại lợi ích của người lao động, dung dưỡng, bao che tham nhũng, rút ruột công trình ở mọi cấp độ, lớn nhỏ từ trên xuống dưới.
 
Những điều mà toà án căn cứ để buộc tội Phương Uyên và Uyên Kha không đủ cơ sở pháp lý cho nên quan toà đã tỏ ra lúng túng và vội vã kết thúc.
 
Tại phiên phúc thẩm cô bé Phương Uyên muốn làm sáng tỏ, mặc dù em chấp nhận mức án đã được tính trước.
 
Mọi thái độ và việc làm ảnh hưởng xấu tới mối quan hệ với Trung Quốc đều phải bị trừng trị. Đó là chủ trương xuyên suốt của tập đoàn lãnh đạo Hà Nội.
 
Cho nên, tôi không tin ở tác động của áp lực dư luận quốc tế. Có chăng, những người bị giam cầm đôi khi là con bài mặc cả cho một sự cần thiết nào đó, như trong trường hợp hiện nay, Việt Nam làm ứng viên vào Uỷ ban Nhân quyền Liên Hiệp quốc trong năm 2014 và mong muốn tham gia Hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương TTP. Trong bối cảnh này, có một hy vọng mỏng manh.
 
Mức án sơ thẩm tại phiên toà phúc thẩm có thể không thay đổi, mặc dù quá nặng nề và bất công. Những gì các em đã làm chỉ là biểu hiện của lòng yêu nước, chống ngoại xâm và chống nội xâm: tham nhũng.
 
Các em xứng đáng là những chiến sĩ tiên phong, tạo một tiền lệ đáng ngưỡng mộ. Tù đày sẽ không làm các em giảm ý chí mà ngược lại, sẽ qua đi nhanh chóng, cuộc đời còn trải rộng trước mặt các em.
 
© 2013 Lê Diễn Đức - RFA Blog