Cuộc tranh luận đầu tiên: Romney hạ nốc-ao Obama

 
M. Zawadzki - Phóng viên Ba Lan từ Waszyngton DC - Lê Diễn Đức dịch

 
Cuộc tranh luận trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra vào đêm thứ Tư tại Denver, đã kết thúc bằng chiến thắng đáng kinh ngạc, mang tính đột phá cho đảng Cộng Hòa của ứng viên Tổng thống Mitt Romney.


Trước khi trở thành ứng viên Tổng thống của đảng Cộng hòa, tham gia vào con đường chính trị, Mitt Romney được xem là chuyên gia giải quyết những vấn đề vô vọng...
 
Quỹ đầu tư Bain Capital của ông được thành lập vào năm 1982, đã mua lại các công ty thường đứng trên bờ vực phá sản, ông đặt chúng trên đôi chân của mình, và sau một vài năm đã bán đi với lợi nhuận. Đối với các hoạt động cứu doanh nghiệp này, Romney đã kiếm được cho mình gần một phần tư tỷ USD, còn với các nhà đầu tư uỷ thác tiền cho Bain Capital, nhiều tỷ đôla.
 
Romney với tốc độ turbo
 
Sau vài tuần với những sai lầm tai hại và chiến dịch tuyệt vọng, khi kết quả các cuộc thăm dò bay xuống dốc, và tất cả dường như đã nghĩ ông thất bại trong cuộc bầu cử, khi chuyên mục của tờ "New Yorker" đùa rằng, Romney trong những lần xuất hiện trước công chúng sử dụng tiếng Anh như người học, chứ không phải ngôn ngữ của đất nước mình - sau tất cả, trên sân khấu tại Denver và trên màn hình với khoảng 50 triệu người Mỹ theo dõi cuộc tranh luận, đã xuất hiện một Mitt Romney hoàn toàn khác.
 
Tự nhiên. Mỉm cười. Tràn đầy năng lực tự tin. Bị dàn trải nhưng tập trung. Tư thế chiến đấu, nhưng trong một phong cách tích cực. Hùng hổ, nhưng không có những cử chỉ rẻ tiền. Đó là những gì mà của ông đã đưa cơ hội tới cho đương kim Tổng thống trong cuộc tranh luận.
 
Những người ủng hộ Obama dự kiến ​​cuộc tranh luận sẽ là cuộc thả bộ thong dong, đã phải dụi mắt kinh ngạc. Tệ hơn, người mà họ yêu thích đã trải qua một sự thay đổi đáng kinh ngạc. Trên bục phát biểu ở Denver bằng cách nào đó một Obama ngày nào đã bị đánh cắp, một người được xem là một trong những tổng thống có tài hùng biện nhất trong lịch sử Mỹ.
 
Ngay từ đầu Obama đã cho ấn tượng rằng cuộc tranh luận với Romney như là một công việc khó chịu. Ông không biết che giấu sự kích thích của mình. Nét mặt cứng với một nụ cười mỉa mai, cay đắng. Ông muốn thể hiện nghiêm trọng, nhưng lại ảm đạm. Khi Romney nói, Obama đứng đằng sau bục với đôi mắt buồn mỏi mệt - có lẽ lúc ấy ông đã làm những ghi chú - nhưng trông khủng khiếp. Giống như ông né tránh ánh mắt của đối thủ, trong khi Romney thường quay sang ông và nhìn thẳng vào mắt. Obama đã có lần nói lắp, trong khi Romney đã ném ngôn từ ra như một khẩu súng máy.
 
"Obma đã ở đâu trong buổi tối nay?" - Chris Matthews, thuyết trình viên của truyền hình cấp tiến MSNBC hỏi mà không hề cố gắng quan tâm đến tính khách quan và công khai ủng hộ tổng thống. Trong khi đó, thuyết trình viên đài truyền hình cánh hữu Fox News, cơ quan truyền thông ủng hộ Romney, lại giả bộ vô tư một cách kỳ cục, mừng chiến thắng.
 
Tin nóng về các cuộc tranh luận trên truyền hình CNN (được xem là khách quan chừng mực) về cuộc khảo sát: 67% cử tri xem phát sóng từ Denver, thấy rằng Romney chiến thắng, chỉ 25% cho Obama. Truyền hình CBS cũng thực hiện thăm dò: 46% thừa nhận Romney chiến thắng cuộc tranh luận và Obama: 22%.
 
Obama thụ động
 
Cả hai ứng cử viên đều bị khán giả cáo buộc về các con số và thống kê đưa ra, nhưng Romney đã ứng xử với chúng thoải mái hơn và phản ứng lại những lời nói của đối phương. Nếu Obama trích dẫn những con số cho thấy mặt tích cực của chính sách hoặc ý tưởng của ông cho tương lai, Romney ngay lập tức đáp trả bằng các con số đối nghịch và phản biện. Obama - có lẽ kỳ lạ nhất - hầu như không có phản ứng trước những lời của Romney. Giống như là ông chỉ có thể nói những gì đã được chuẩn bị trước.
 
"Tôi không thể tin rằng tôi viết bài tranh luận này, nhưng thấy rõ ràng Obama bị thiếu máy nhắc Teleprompter" - Bình luận văn châm biếm nổi tiếng Bill Maher nói trên Twitter.
 
Nhiều lần Obama đã bị Romney khuyến cáo rằng ông muốn cắt giảm hơn 700 tỷ đô la dành cho việc điều trị y tế của người hưu trí (tức chương trình Medicare). Trong thực tế, số tiền bị cắt giảm sẽ không phải đối với người nghỉ hưu, mà chỉ là với các bệnh viện và công ty bảo hiểm, những nơi làm tăng chi phí giả tạo. Tuy nhiên, người xem ít hiểu biết đã không nắm rõ điều này, vì Obama hứng đòn tấn công mà không đáp trả.
 
Romney cũng chỉ trích cải cách tài chính của Tổng thống Obama. Chinh sách tạo ra những quy định chặt chẽ đối với các ngân hàng để ngăn chặn sự tái diễn lịch sử - trước cuộc khủng hoảng các ông chủ ngân hàng phố Wall đã đầu cơ bằng tiền của khách hàng, nhưng họ không chịu bất kỳ rủi ro nào. Nếu đầu cơ kết thúc thành công, các ông chủ và các nhà quản lý nhận tiền thưởng, nếu thảm họa - nhà nước giải cứu ngân hàng nhân danh sự ổn định của thị trường và vì lợi ích của khách hàng.
 
Romney quay lại và tuyên bố rằng, cải cách của Obama đã tạo ra một loại ngân hàng là "quá lớn để không thể sụp đổ" - trong trường hợp thua lỗ luôn luôn có thể tin tưởng vào sự hỗ trợ của nhà nước. Một lần nữa, khán giả ghi nhận với những ấn tượng rằng điều này là đúng, bởi vì Obama không hề phản đối.
 
Những người ủng hộ của Tổng thống không thể hiểu vì sao Obama đã không đề cập đến trong cuộc tranh luận về sai lầm tai hại của Romney, một vài tuần trước trong vận động chiến dịch tranh cử. Tại cuộc gặp mặt với các nhà tài trợ giàu có, ứng cử viên của đảng Cộng hòa Mitt Romney nói 47% cử tri có tâm lý của nạn nhân và tin rằng tất cả có nhà nước lo, từ thực phẩm, điều trị y tế đến nhà ở. Họ sẽ đứng về phía Obama. Đấy không phải là việc mà tôi phải lo lắng về họ. Tôi không thuyết phục để họ phải gánh trách nhiệm cho cuộc sống của mình...
 
Với chú ý Romney là một triệu phú, những lời trên được nhìn nhận gần như là sự khinh bỉ đối với một nửa số người Mỹ. Uỷ ban bầu cử của Obama đã tận dụng đưa vào các quảng cáo - đặc biệt mạnh mẽ là một hình ảnh trên đó hiển thị người Mỹ "trung bình" - những công nhân lem luốc, những cựu chiến binh, người về hưu và trên nền là những gì họ nghe Romney nói.
 
"Sai lầm 47%" trở nên rất phổ biến đến mức một số công ty cung cấp hàng hoá cho khách hàng giảm giá 47%. Tại sao Obama không sử dụng điều này? Có lẽ ông không muốn thể hiện ở Denver như là một cuộc tranh luận quan trọng, nói về những vấn đề thực sự của đất nước. Nhưng cần chú ý rằng, khi Romney đã nỗ lực và khéo léo tấn công, Obama cho thấy dường như không phải ông không coi trọng mà như là bất lực.
 
Những gì sẽ tiếp theo?
 
Obama quyết định không tấn công đối thủ trong tranh luận, có vẻ là một lỗi chiến thuật nghiêm trọng. Nếu có thể rút ra một số kết luận từ vài chục cuộc tranh luận trong các cuộc bầu cử sơ bộ, ở những nơi Romney đã tranh đua giành đề cử ứng viên của đảng mình, thì thấy rằng, ứng cử viên của đảng Cộng hòa tốt trong tấn công, nhưng yếu ở phòng ngự. Các lỗi nghiêm trọng nhất ông mắc phải khi vào thế phòng ngự. Ví dụ, khi ông bị cáo buộc trong vườn của ông có người nhập cư bất hợp pháp làm việc. Romney giải thích rằng ông không biết công ty mà ông thuê tuyển dụng lao động bất hợp pháp.
 
- Trời đất, tôi đang ứng cử tổng thống, đương nhiên là tôi không có thể thuê lao động bất hợp pháp! - Ông nói, cố gắng để chứng minh sự vô tội của mình (như thể gợi ý rằng, nếu không ứng cử tổng thống thì sẽ thuê).
 
Còn quá sớm để ước tính các cuộc tranh luận sẽ ảnh hưởng như thế nào lên cử tri. Romney đã bị mất mát lớn để phải bù đắp - ở một số bang quan trọng quyết định kết quả của cuộc bầu cử vào ngày 6/11, ông thua kém khoảng 10%. Trong một số bang khác, như Ohio, Obama đã giành được sự ủng hộ hơn 50%. Vì vậy, để giành chiến thắng, Romney không chỉ dừng ở mức thuyết phục được một vài phần trăm số cử tri giao động mà phải kéo được sang phía mình những người ủng hộ Tổng thống.
 
Tuy nhiên, một sự tái diễn của lịch sử mà Đảng Cộng Hòa đang mơ ước, đã bất ngờ không bị loại trừ. Năm 1980, đảng Dân Chủ của Tổng thống Jimmy Carter dẫn nhẹ trong các cuộc thăm dò, nhưng đã bị đánh bại trong cuộc tranh luận với Ronald Reagan của đảng Cộng hòa và Cater đã thất bại.
 
An ủi cho Obama là vào năm 1980 chỉ có một cuộc tranh luận - một tuần trước ngày bầu cử. Bây giờ, tới ngày bỏ phiếu vẫn còn một tháng và còn hai cuộc tranh luận nữa, trong đó tổng thống có cơ hội để lấy lại bản thân mình.
 
Obama cũng có thể yên tâm rằng ông không phạm một sai lầm khủng khiếp nào ở Denver. Hơn nữa, hai ứng cử viên đã đưa ra quá nhiều con số và số liệu thống kê mà những người xem trung bình hoàn toàn mất bị phương hướng. Trong nửa tiếng đồng hồ đầu tiên họ thảo luận về các loại thuế - Obama nói với Romney rằng, Romney giảm thuế quá mạnh làm hụt ngân sách mất 5 ngàn tỷ USD trong vòng một thập niên. Đồng thời lại hứa giảm thâm hụt ngân sách, điều thứ nhất và thứ hai không thể dung hòa nhau.
 
Romney giải thích rằng, ông giảm thuế suất, và đồng thời bãi bỏ các ưu đãi và thủ thuật, cho nên mức thuế suất giảm sẽ không ảnh hưởng đến tình hình tài chính nhà nước. Obama chỉ ra cho Romney rằng, Romney không bao giờ tiết lộ những thứ được cho là ưu đãi, hay thủ thuật nào đó mà Mitt Romney sẽ loại bỏ. - Cho dù những thứ đó là gì đi nữa cũng không thể là con số 5 ngàn tỷ! - Tổng thống nói. Ông nhắc lại kiến nghị tăng thuế với người giàu, nhờ đó không phải cắt giảm chi tiêu, chẳng hạn như với giáo dục hoặc các khoản vay cho sinh viên nghèo.
 
Trong hội nghị Dân chủ hồi tháng trước, cựu Tổng thống Bill Clinton nhạo báng đảng Cộng hòa rằng vấn đề thuế mâu thuẫn trong tính toán với trình độ tiểu học. Obama đã định nói một lần nữa, nhưng ít thuyết phục hơn so với Clinton. Người xem nhanh chóng tin cậy hơn vào Romney, người đã bảo vệ lý lẽ của mình với sự nhiệt tình và mạnh mẽ.
 
Các cuộc tranh luận tiếp theo: Ngày 11/10: Biden - Ryan (ứng cử viên Phó tổng thống); Ngày 16/10: Obama - Romney - chính sách trong và ngoài nước; Ngày 22/10: Obama - Romney - Chính sách đối ngoại.
 
----------------------------------------------------
Bài của nhà báo Marusz Zawadzki, phóng viên thường trú của nhật báo lớn nhất Ba Lan "Gazeta Wyborcza", bản online ngày 4/10/2012 tại link: http://wyborcza.pl/1,75477,12612089,Pierwsza_debata__Romney_nokautuje_Obame.html
 
Bản Việt ngữ © 2012 Lê Diễn Đức - RFA Blog