Câu chuyện vài trăm người dân từ Sài Gòn, được phép chạy dịch về quê, đến cửa ngõ Long An bị ách tắc lại, là một kinh nghiệm đáng nhớ của người dân Việt Nam, đặc biệt về sự tắc trách không thể tưởng tượng được của chính quyền hai địa phương liền kề nhau.

Những ngày phong tỏa Sài Gòn trở nên căng thẳng nhất, có cả sự tham gia của quân đội, đã diễn ra không ít những điều quái gở. Sự sợ hãi con virus vô hình trong mắt, đã khiến cho toàn bộ hệ thống chính trị “chống dịch như chống giặc” được tự do lựa chọn những gì họ nhìn thấy được, là thứ cần phải chận lại, bao gồm cả miếng ăn và nhu yếu phẩm đời thường của con người.

Trong vài ngày, sự trớ trêu diễn ra ở khắp mọi nơi.

Trong đại dịch, tôi có đọc được status của bác sĩ Phan Xuân Trung về chuyện trẻ em phải đi trại cách ly. Lâu lắm, tôi mới đọc được một người đang sống “trong lề”, nhưng bật ra lời rất thật. Kiểu nói thật mà không ít người Việt Nam lâu nay e ngại. Cụ thể, ông viết “Tôi yêu cầu chính quyền trả các cháu bé F1, F0 về với gia đình ngay lập tức. Không nhân danh bất cứ điều gì để bắt các cháu bé vô trại cách ly. Không giường nằm, không bác sĩ, sốt không có thuốc, đói không có cơm! Một sự vô cảm đáng kinh tởm!”.

Có một điều chắc chắn là 300 em từ Hải Dương đến Sài Gòn để "giải cứu", không phải em nào cũng có thái độ đáng ghét, và cũng không phải em nào cũng bị tẩy não đến mức đến Sài Gòn, coi như là vào cuộc "giải phóng" lần hai.

Chắc chắn có những em từ Hải Dương nhiệt thành đến thành phố tinh thần tự do này, để vừa được tìm hiểu, vừa được cống hiến sức trẻ của mình - mà nghe đâu là theo vận động của các ông to nào đó, có thể y tế, có thể doanh nghiệp.

Chỉ trong vài giờ đồng hồ một ngày cuối tháng 6-2021, mạng xã hội Việt Nam tràn ngập các hình ảnh và tin tức về một thanh niên khỏe mạnh đang ở bộ đội, rồi bất ngờ được trả xác về nhà với lý do tự tử, nhưng thi thể có dấu hiệu bị đánh đập dã man đến chết hoặc bị bức tử.

Lời chỉ trích từ Đại sứ quán Trung Cộng tại Việt Nam, hé mở cho thấy, việc Bắc Kinh gửi đến số lượng 500.000 liều sinopharm để chủng ngừa covid-19, mục đích lớn nhất là tuyệt đối dành riêng cho người Trung Quốc đang sống và làm việc tại Việt Nam, và đặc biệt là những người Trung Quốc sống gần các đường biên giới Trung-Việt.

Tin từ báo chí nhà nước Việt Nam loan đi, nói rằng vào ngày 15-6-2021, công ty Thông tin Công ty Nanogen có công văn “Xin cấp phép khẩn cấp cho vắc-xin Nanocovax”. Nghe có vẻ như công ty đăng ký sản xuất vaccine có thương hiệu made in Vietnam đã sẳn sàng để ra mắt. Tin này đang gây chú ý khắp nơi vì có lẽ trong nguy nan, dường như nguồn cứu viện đã xuất hiện kịp thời. Thế nhưng nhiều chi tiết lộ ra, khiến dân chúng hoang mang.

Thật bất nhẫn khi nghe tỉnh Bình Phước bỏ ra tổng số tiền gần 300 tỉ đồng để xây dựng một khu công trình lưu niệm, gọi là “hành trình cứu nước của Thủ tướng Campuchia Samdech Techo Hun Sen”. Ngay cả thời không khó khăn, công trình này cũng có thể làm cho người Việt cảm thấy mỉa mai, chứ đừng nói gì đến thời dịch bệnh khó khăn lúc này.

Trong ngày giãn cách đầu tiên ở Sài Gòn, và cũng lần đầu tiên, tôi chợt nghe được bà cụ gần nhà nói về đại dịch, theo cách nhìn của bà “Nếu chết thì tới luôn, chứ lây lất vầy mệt quá”.

Bà cụ đã vượt quá tuổi 60, tức số tuổi mà đợt giãn cách nhắc nhở là nếu không có việc gì thì đừng ra ngoài. Bà ngồi ở trước thềm nhà, mắt nhìn mông lung, không buồn, không vui, và nói vậy.